 |
| August Comte |
August Comte przyszedł na świat 19 stycznia 1798 r. w Montpellier. Po zakończeniu edukacji w szkole średniej Lycée Joffre uczęszczał na uniwersytet w mieście, w którym się urodził. Następnym etapem jego nauki była elitarna politechnika w Palaiseau pod Paryżem (École Polytechnique), której Comte jednak nie ukończył. Nie było to spowodowane jego niechęcią do zdobywania wiedzy, lecz reorganizacją uczelni w 1816 r. Comte powrócił więc do Montpellier, gdzie kontynuował edukację w szkole medycznej.
Następnym etapem życia francuskiego myśliciela była ponowna przeprowadzka do stolicy. Stało się tak, gdyż uświadomił on sobie olbrzymie różnice światopoglądowe między nim a jego rodziną. W Paryżu Comte utrzymywał się z dorywczych prac oraz korepetycji (głównie z matematyki). Szybko zyskał uznanie w oczach Henriego de Saint-Simona (wybitnego francuskiego myśliciela i historyka) i został jego uczniem oraz sekretarzem. Dzięki tej posadzie znalazł się w kręgu paryskiej elity intelektualnej, co pozwoliło mu na zawarcie wielu cennych znajomości. W 1824 r. doszło do sporu między mistrzem a uczniem, który zaowocował odwróceniem się od siebie dwu myślicieli.
Życie Comte'a nie było łatwe. Coraz trudniej przychodziło mu godzenie pracy zarobkowej z prowadzeniem badań, a jego pierwsze publikacje nie zyskały wielkiego uznania. Problemy nie omijały także życia prywatnego francuskiego myśliciela. Najpierw, 19 lutego 1825 r., poślubił Caroline Massin (paryską prostytutkę), z którą rozwiódł się w 1842 r. (w międzyczasie znalazł się jeszcze w szpitalu dla umysłowo chorych, a rok później, w 1826, podjął próbę samobójczą). Kolejną partnerką myśliciela była Clotilda de Vaux, z którą Comte wszedł w związek w 1844 r. Było to jednak partnerstwo krótkotrwałe, gdyż dwa lata później kobieta zmarła. Twórca pozytywizmu bardzo mocno przeżył to wydarzenie i wyidealizował jej obraz, co stało się inspiracją dla jego koncepcji religii ludzkości (socjologicznej wizji religii).
W czasie spiętrzających się problemów osobistych Comte prowadził bardzo intensywną pracę naukową. Bardzo wiele zawdzięczał współpracy z angielskim filozofem Johnem Stuartem Millem oraz, jak sugeruje wielu badaczy, wiedzy, którą wyniósł ze współpracy z Henrim de Saint-Simonem.
August Comte zmarł 5 września 1857 r. z powodu choroby żołądka (najprawdopodobniej był to rak). Pochowano go na jednym z najbardziej znanych cmentarzy Paryża – Pere-Lachaise.
Poglądy Augusta Comte'a
Największym dokonaniem Augusta Comte'a było zapoczątkowanie filozofii pozytywnej. Jej nazwa pochodziła od innowacyjności tego sposobu myślenia. Miał on bowiem koncentrować się na badaniu rzeczy i zjawisk dostępnych ludzkiemu rozumowi oraz działać pozytywnie – nie ograniczając się tylko do krytyki. Zadaniem filozofii pozytywnej było poprawianie ludzkiego życia, rozważanie tematów ważnych i pożytecznych oraz poszukiwanie wiedzy pewnej (potwierdzalnej za pomocą rozumu).
Comte stworzył także model ewolucji wiedzy. Pierwszym jej stadium miała być faza teologiczna – etap wyjaśniania niezrozumiałych zjawisk za pomocą bytów nadprzyrodzonych. Następny okres rozwoju to faza metafizyczna – udzielanie odpowiedzi przez pojęcia abstrakcyjne i spekulacje. Ostatecznym, i najdoskonalszym, etapem była faza pozytywna polegająca na formułowaniu precyzyjnych odpowiedzi (definicji) opartych na faktach.
Wielkie znaczenie w rozwoju nauki miał podział, jaki twórca filozofii pozytywnej wprowadził w obrębie tej dziedziny ludzkiej aktywności. Comte zaproponował koncepcję, w myśl której wydzielił nauki abstrakcyjne (badające prawa rozwoju przyrody) oraz konkretne (zajmujące się opisem konkretnych faktów). Do pierwszego rodzaju zaliczał on matematykę, fizykę, chemię, biologię i socjologię, zaś do drugiego np. krystalografię (badanie kryształów).
Ważnym obszarem działania Comte'a była socjologia (uważany jest on za twórcę tej nauki). Wysunął on twierdzenie, że celem idealnego społeczeństwa jest doskonalenie natury ludzkiej. Duże kontrowersje budzi natomiast jego koncepcja religii ludzkości, w myśl której na świecie miałby panować kult Ludzkości, Ładu i Postępu. Na jego straży powinni natomiast stać kapłani zarządzający całym społeczeństwem (funkcja ta miałaby być dziedziczna).
Najważniejsze dzieła Augusta Comte’a to:
„Kurs filozofii pozytywnej” – sześciotomowe dzieło powstające w okresie od 1830 do 1842 r. – i „Rozprawa o duchu filozofii pozytywnej"