Secesja w architekturze przejawiała się w dążeniu do nadania budynkom zupełnie nowej formy, oderwania się od stylu klasycznego. Twórcy tego nurtu usilnie starali się odciąć od wszelkich wzorów – jedynym wyznacznikiem estetyki miało być natchnienie i fantazja artysty, bez jakichkolwiek odniesień do historii. Stąd zamiłowanie do abstrakcyjnych form i fantastycznych motywów.
Secesja charakteryzowała się ponadto bogatą ornamentyką, na ogół kwiatową, co pozwalało podkreślać falistość linii i tworzyć skomplikowane wyszukane kształty. Dekoracje miały przede wszystkim podkreślać konstrukcję i tektonikę budowli, jednocześnie pełniły funkcje symboliczne.
Budynków stricte secesyjnych powstawało stosunkowo niewiele, między innymi dlatego, że styl ten dość szybko przeminął, ale także ze względu na niefunkcjonalność secesyjnych projektów.
![]() |
Antoni Gaudi Casa Milá w Barcelonie |
Styl rozwijał się w latach 1899-1925. Pierwsze przejawy secesji pojawiły się we Francji i w Anglii za sprawą Violleta-le-Duca i Wiliiama Morrisa, zwolenników neogotyku. Styl kształtował się także pod wpływem inspiracji sztuką japońską.
Rozkwit secesyjnej architektury nastąpił około 1905, to wówczas postały najwybitniejsze dzieła tego nurtu. W okresie schyłkowym stosowana była głównie w projektach domów towarowych, demonstrując nowoczesność przez duże przeszklone powierzchnie i ograniczenie ornamentyki głównie do zwieńczeń i wejść.
Po 1918 roku secesja funkcjonuje w połączeniu z eklektyzmem, stapiając się z nim w jeden styl. Jest coraz silniej krytykowana za kiczowatość i niefunkcjonalność.
W Polsce secesja pojawiła się stosunkowo wcześnie za sprawą wpływów niemieckich, austriackich i francuskich i szybko przeminęła wyparta przez neobarok.
![]() |
Jama Michalika w Krakowie/ Andrzej Barabasz (2.03.2010) |
Secesja w architekturze - przykłady
Hackesche Höfe w Berlinie – A. Endell
Pawilon Secesji w Wiedniu – J. M. Olbrich
Kamienica Ivan Hribara w Lublanie – M. Fiabiani
Maison Tassel w Brukseli – Victor Horta
Hôtel Solvay – Victor Horta
Maison du Peuple – Victor Horta
Willa Bloemenwert w Ukke – Henry van de Velde
Willa Eschego w Chemnitz – Henry van de Velde
Teatr Werkbund w Kolonii – Henry van de Velde
Casa Milá w Barcelonie – Antoni Gaudi
Castel Béranger – Hector Guimard
Kościół Steinhof – Otto Wagner
W Polsce
Kamienica Pod Żabami w Bielsku-Białej
Willa Juliana Fałata w Bystrej
Dom pod Globusem w Krakowie
Jama Michalika w Krakowie
Kościół św. Franciszka w Krakowie
Gmach Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych
Bazylika Najświętszego Serca Pana Jezusa w Krakowie
Teatr im. C.K. Norwida w Jeleniej Górze
Willa Anna w Konstancinie
Dom handlowy Smechela i Rösnera w Łodzi
Kamienica Schychtów w Łodzi
Kamienica Zygmunta Dejczmana w Łodzi
Willa Leopolda Kindermanna w Łodzi
Dworzec Główny w Nowym Sączu
Pomnik Fryderyka Chopina w Łazienkach
Dom Handlowy Braci Barasch we Wrocławiu