 |
| Władysław Podkowiński - Autoportret (1887) |
Władysław Podkowiński przyszedł na świat 4 lutego 1866 r. w Warszawie. Był jedynym dzieckiem Antoniego Podkowińskiego – nadkonduktora – oraz Walerii z Gardowskich. Kiedy miał zaledwie cztery miesiące, jego ojciec zginął w katastrofie kolejowej. Wkrótce matka, chociaż przechowywała w pamięci niemiłe wspomnienia, postanowiła posłać młodzieńca do szkoły technicznej (związanej właśnie z kolejami). Gdy Podkowiński miał 16 lat, porzucił naukę, ponieważ jego największym marzeniem było zgłębianie tajemnic sztuki. Edukację w tej dziedzinie rozpoczął w Rządowej Klasie Rysunkowej, gdzie jego przewodnikiem był Wojciech Gerson. Równocześnie zaczął zarabiać na swoje utrzymanie, tworząc ilustracje do różnych czasopism (m.in. „Wędrowca”).
W okresie od 1885 do 1886 Podkowiński studiował w Petersburgu. Był to dla niego naprawdę trudny okres, gdyż miał duże problemy finansowe. W 1889 r. artysta wyruszył wraz z Pankiewiczem do Paryża. W stolicy Francji działali oni w pracowni Chełmońskiego, lecz także i tutaj (przynajmniej początkowo) doskwierała im bieda. Do Polski powrócił rok później, będąc już artystą ukształtowanym przez impresjonizm.
 |
| Władysław Podkowiński „Konwalia” (1892) |
Początek pobytu w „Nadwiślańskim Kraju” był dla Podkowińskiego niezwykle ciężki. Jego dzieła były wręcz wyśmiewane przez krytyków, którzy nie najlepiej orientowali się w najnowszych nurtach sztuki europejskiej. Sytuacja uległa zmianie w 1891 r., gdy obrazy Podkowińskiego w swoim „Salonie” pokazał Aleksander Krywult (postępowy znawca sztuki). Od tego czasu artysta stał się rozpoznawalny, a jego postać robiła prawdziwą furorę wśród młodych ludzi wysoko urodzonych.
Wielki wpływ na dalsze losy Podkowińskiego miała znajomość, jaką zawarł z rodziną Kotarbińskich. Zapraszali go do swojego dworku, gdzie twórca miał sposobność powiększać kolekcję swoich dzieł. Jednakże szybko owładnęła nim wielka namiętność do – zamężnej już – Ewy Kotarbińskiej. Kobieta odrzuciła jego starania, co zaowocowało nie tylko pogorszeniem relacji z całą rodziną, lecz także pogorszeniem się stanu zdrowia Podkowińskiego (malarz cierpiał na gruźlicę).
W roku 1894 miała miejsce prezentacja jednego z najbardziej znanych dzieł artysty – „Szału uniesień”. Obraz ten przedstawiał nagą kobietę na demonicznym koniu. Już pierwszego dnia wystawy obejrzało go 1000 widzów Płótno przynosiło rekordowe zyski, a zaciekawieni widzowie naprawdę gotowi byli dać wiele, by zobaczyć obraz. Jednak 37 dnia prezentacji wydarzyło się coś niespodziewanego – Podkowiński wtargnął do galerii i pociął swoje dzieło. Przyczyna takiego zachowania do dzisiaj pozostaje zagadką – niektórzy badacze twierdzą, iż zrobił to z powodu urażonej ambicji, gdyż nikt nie zaoferował za obraz oczekiwanej przez niego kwoty 10 000 rubli. Inni przyczyn takiego działania dopatrują się w domniemanym romansie, jakie Podkowiński mógł mieć z Ewą Kotarbińską. Według nich ukazana tutaj kobieta miałaby przypominać wielką miłość malarza, co groziłoby wielkim skandalem.
„Szał uniesień” to obraz, który, jak może się wydawać, zupełnie wyczerpał Podkowińskiego. Niecały rok po zakończeniu jego ekspozycji artysta zmarł – stało się to 5 stycznia 1895 r. Przyczyną śmierci była najpewniej postępująca gruźlica, skutecznie wyniszczająca jego organizm.
Władysław Podkowiński - twórczość
Władysław Podkowiński dojrzewał artystycznie pod bacznym okiem Wojciecha Gersona – warszawskiego malarza zajmującego się głównie tematyką historyczną. Jednakże znacznie większy wpływ na młodego artystę miał wyjazd do Paryża (1889-1890), w którym zapoznał się z impresjonizmem.
Pierwsze dzieła po powrocie na ziemie ojczyste tworzył Podkowiński właśnie w tym duchu, co z kolei pozostawało niezrozumiałe dla ówczesnych krytyków. Później, na skutek przeżyć osobistych (1892-1893) – jak często się uważa, zwrócił się w stronę symbolizmu.
 |
| Władysław Podkowiński „Marsz żałobny Chopina” (1894) |
Jasne barwy i wspaniałe refleksy świetlne zastąpiły w jego twórczość ciemne gamy kolorystyczne oraz tajemnicze przedstawienia, budzące grozę i niepewność odbiorców.
Najważniejsze dzieła Władysława Podkowińskiego
„Plac świętego Aleksandra” (1887), „W Paryżu nad Sekwaną” (1889), „Widok Nowej Słupi” (1890), „Dziewczynka na tle ogrodu” (1891), „W ogrodzie przy klombie” (1891), „Ulica Nowy Świat w Warszawie w dzień letni” (1892), „Mokra wieś” (1892), „W ogrodzie” (1892), „Szał uniesień” (1894), „Rozmowa” (1894), „Marsz żałobny Chopina” (1894).