 |
| Józef Pankiewicz, Autoportret (1900) |
Biografia
Józef Pankiewicz przyszedł na świat 29 listopada 1866r. w Lublinie. Pierwsze kroki w malarstwie stawiał w Warszawie, gdzie uczęszczał na zajęcia prowadzone przez Wojciecha Gersona w tamtejszej Klasie Rysunkowej (1884 – 1885). Następnie udał się studiować na petersburskiej Akademii Sztuk Pięknych. Przebywał tam z Władysławem Podkowińskim, wraz z którym udał się później do Paryża (1889). Już tam doceniono jego twórczość – obraz „Targ na jarzyny na placu za żelazną bramą” (utrzymany w duchu realizmu) otrzymał srebrny medal na Wystawie Powszechnej. Pobyt we Francji sprawił, iż artysta bardzo mocno zainteresował się impresjonizmem.
Pankiewicz powrócił do Warszawy w 1890r., gdzie wraz z Podkowińskim zorganizował wystawę obrazów utrzymanych w duchu nurtu malarstwa reprezentowanego przez Moneta. Jednakże zaprezentowane obrazy spotkały się z negatywną oceną krytyków i odbiorców. Kolejne lata przyniosły zwrot Pankiewicza ku symbolizmowi. W 1897r. dołączył on do krakowskiego Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”, co umożliwiło mu prezentowanie swoich prac w państwach zachodniej Europy. Równocześnie odbywał liczne podróże, dzięki którym mógł lepiej zaznajomić się z najnowszymi osiągnięciami i trendami w dziedzinie malarstwa. Odwiedził Belgię, Anglię, Niemcy, Włochy, Holandię oraz Francję, gdzie ponownie został nagrodzony na Wystawie Powszechnej, tym razem złotym medalem, za obraz „Portret pani Oderfeldowej z córką” (1897).
 |
| Targ na kwiaty przed kościołem św Magdaleny w Paryżu (1890) |
W 1906r. Pankiewicza mianowano profesorem krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Wkrótce ponownie wyruszył do Francji, która stała się częstym miejscem jego pobytu. Szczególnie cenił sobie tamtejsze krajobrazy, bardzo często uwieczniając je na swoich obrazach i akwafortach (odmiana techniki graficznej). Okres I wojny światowej Pankiewicz spędził w Hiszpanii, gdzie zapoznał się z kubizmem i fowizmem (głównie dzięki przyjaźni z Robertem Delaunay'em). W 1922r. miała miejsce jego pierwsza indywidualna wystawa w Paryżu, co było niewątpliwie wielkim sukcesem polskiego malarza.
W 1923r. Józef Pankiewicz powrócił do Polski i ponownie zaczął wykładać na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Jednakże już 2 lata później wyjechał do Paryża. Nie porzucił on działalności pedagogicznej i prowadził filę krakowskiej uczelni w stolicy Francji (1925 - 1937). Kolejne lata przyniosły mu wiele odznaczeń. Były to m. in. francuski tytuł Kawalera Legii Honorowej (1927), wielki złoty medal otrzymany na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu (1929) oraz Krzyż Komandorski Polonia Resistuta.
 |
| Rynek Starego Miasta w Warszawie nocą (1892) |
Józef Pankiewicz zmarł 4 lipca 1940r. we francuskiej miejscowości La Ciotat. Artysta ten zostawił po sobie niesamowicie obfity i różnorodny dorobek. Przez lata aktywności twórczej posługiwał się wieloma technikami i czerpał inspirację z rozmaitych nurtów, malując według ich kanonów. Jeszcze za życia stał się malarzem niezwykle doceniany i rozpoznawalny zarówno w Polsce, jak i w państwach Europy zachodniej.
Twórczość
Bogactwo dorobku artystycznego Józefa Pankiewicza nie ogranicza się tylko do wielkiej ilości dzieł, jakie namalował, lecz obejmuje także wielość technik i stylów przezeń reprezentowanych. Początkowo wierny był realizmowi, jednakże po krótkim pobycie w Paryżu (1889) zaczął mocniej interesować się impresjonizmem. Nie odżegnywał się także od symbolizmu, pod wpływem którego powstały jego imponujące nokturny. Przez pewien czas Pankiewicz interesował się także estetyką i sztuką Orientu (np. „Japonka” z 1908). Natomiast w stworzonych przez niego portretach bardzo mocno zaznaczają się inspiracje twórczością Jamesa Whistlera (wybitnego malarza amerykańskiego). Następnymi inspiracjami dla Pankiewicza były kubizm i fowizm, które poznał podczas pobytu w Hiszpanii w okresie I wojny światowej.
 |
| Wóz z sianem (1890) |
Z czasem polski artysta zaczął zwracać się ku technikom graficznym, tworząc w nich głównie impresjonistyczne krajobrazy. W późniejszych latach swego życia Pankiewicz był już bardzo doświadczonym nauczycielem, co także odcisnęło się na jego twórczości. Tym razem zaczął on rezygnować z prowadzonych eksperymentów artystycznych i ponownie czerpał z tradycyjnych form malarskich.
Najważniejsze dzieła
„Targ na jarzyny na placu za żelazną bramą” (1889), „Targ na kwiaty przed kościołem św. Magdaleny w Paryżu” (1890), „Wóz z sianem” (1890), „Rynek Starego Miasta w Warszawie nocą” (1892), „Dorożka w nocy” (1893), „Portret pani Oderfeldowej z córką” (1897), „Dziewczynka w czerwonej sukni” (1897), „Martwa natura z owocami i nożem” (1909), „Taras w Madrycie” (1917), „Martwa natura z kawonami” (1920) „Rue Cardinale w Paryżu” (1925).