Biografia
John Forbes Nash urodził się w 1928 roku w Wirginii w Stanach Zjednoczonych. Był synem inżyniera elektryki i nauczycielki języków obcych. Matematyk od dzieciństwa miał nadzwyczaj poważną i introwertyczną naturę. Edukacja szkolna nie była dla niego zbytnio interesująca, dlatego samodzielnie pogłębiał swoją wiedzę i wykonywał w domu własne doświadczenia naukowe.
W 1941 roku rozpoczął naukę w Bluefield College. Jego ulubionymi przedmiotami były matematyka, fizyka i chemia. Następnie studiował inżynierię chemiczną w Carnegie Institute of Technology. Wkrótce bardziej zainteresował się matematyką, a zwłaszcza teorią prawdopodobieństwa.
 |
| John Forbes Nash/ fot. Peter Badge |
Jego wykładowcy szybko dostrzegli niezwykły talent Nasha, natomiast koledzy nie rozumieli go i uczynili obiektem żartów. W 1948 roku Nash uzyskał magisterium, a następnie otrzymał propozycję pracy na uniwersytetach Harvarda, Princeton, Chicago i Michigan. Wybrał uczelnię Princeton.
Podczas pracy nad doktoratem sformułował zagadnienie, za które 45 lat później otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii. Podczas pobytu w Princeton spotykał się z Albertem Einsteinem i wyjawiał mu swoje pomysły.
Od 1952 roku Nash wykładał w Massachusetts Institute of Technology w Cambridge. W tym czasie pojawiły się u niego pierwsze symptomy choroby psychicznej. W 1953 roku urodził mu się syn ze związku matematyka z pielęgniarką Eleanor Steir. W 1955 roku Nash związał się ze swoją studentką Alicią Larde, z którą wziął ślub dwa lata później. Wkrótce przyszedł na świat drugi syn uczonego, jednak małżeństwo znalazło się w kryzysie z powodu postępującej schizofrenii naukowca.
Uczony znalazł się w szpitalu Mc Lean pod Bostonem. Po krótkim leczeniu wyjechał do Europy. Jego żona udała się za nim i skłoniła do powrotu. Wspólnie zamieszkali w Princeton. Nasilenie choroby skłoniło małżonkę naukowca do oddania go do szpitala Trenton State w New Jersey. W 1962 roku Alicia rozwiodła się z Nashem.
Powrót do zdrowia zajął matematykowi wiele lat. Mimo to przez cały ten okres uczony odnosił ogromne sukcesy w nauce. W 1994 roku otrzymał Nagrodę Nobla w ekonomii. W 2001 roku ponownie ożenił się z Alicią de Larde. Jego życiorys stał się inspiracją dla filmu Rona Howarda „Piękny umysł”.
Dokonania
Największe sukcesy naukowe John Nash uzyskał w dziedzinie teorii gier. Sformułował on zasadę równowagi w grach niezespołowych, zwaną równowagą Nasha.
Polega ona na tym, że w grze o skończonej liczbie graczy obowiązuje równowaga mieszanych strategii. Każdy z graczy posługuje się zatem najbardziej optymalną dla siebie strategią przy uwzględnieniu posunięć przeciwnika. Można tę zasadę oddać za pomocą obrazu: „Wybieram to, co jest dla mnie najlepsze, gdy ty robisz to, co robisz. Ty robisz to, co jest dla ciebie najlepsze, gdy ja robię to, co robię”.
Odkrycie to znalazło zastosowanie w dziedzinie ekonomii (zwłaszcza w organizacji przemysłu i rynków finansowych) i zostało odznaczone Nagrodą Nobla.