Biografia
Joseph-Louise Lagrange urodził się w 1736 roku w Turynie we Włoszech. Pochodził z zamożnej rodziny urzędnika skarbowego na Sardynii, jednak ojciec utracił swoją pozycję jeszcze kiedy przyszły matematyk był dzieckiem.
Lagrange uczęszczał do szkoły w Turynie, a następnie we własnym zakresie rozpoczął studia matematyczne. Wkrótce opublikował swoje pierwsze dzieło, które zwróciło uwagę Leonardha Eulera.
Dzięki wybitnym zdolnościom mimo braku formalnego wykształcenia w wieku 19 lat Lagrange został profesorem matematyki w Królewskiej Szkole Artylerii w Turynie.
![]() |
Joseph Louis Langrange |
Już na początku swojej kariery akademickiej zadziwił cały świat naukowy, odkrywając równocześnie z Eulerem rachunek wariacyjny.
W 1761 roku pojawiły się u uczonego pierwsze oznaki choroby psychicznej. W 1766 roku Fryderyk II zaproponował mu objęcie katedry na Uniwersytecie w Berlinie po Eulerze, który wyjechał do Petersburga. W Prusach spędził dwadzieścia lat. Ożenił się z kuzynką Vittorią Conti. Para nie miała dzieci, a żona zmarła po kilku latach małżeństwa. Po śmierci Fryderyka II pozycja Lagrange w Berlinie uległa znacznemu osłabieniu.
W 1787 roku wyjechał do Paryża, gdzie został członkiem Paryskiej Akademii Nauk. We Francji pozostał do końca życia. Udało mu się przetrwać rewolucję francuską. W 1792 roku ożenił się ponownie z Renee-Francoise-Adelaide Le Monnier, córką znajomego astronoma.
W 1793 roku pojawiło się rozporządzenie o aresztowaniu wszystkich cudzoziemców pochodzących z wrogich krajów oraz konfiskacie ich majątku. Lagrange uniknął tego losu dzięki wstawiennictwu Antoine’a Lavoisiera. Został natomiast przewodniczącym komisji systemu miar i wag. Wkrótce sam Lavoisier i 27 innych uczonych zostało ściętych na gilotynie.
W 1794 roku otwarto w Paryżu Ecole Polytechnique, a Lagrange został pierwszym profesorem tej uczelni. Nauczał również w Ecole Normale od 1795 roku. Napoleon odznaczył go Francuską Legią Honorową. Zmarł w Paryżu w 1813.
Dokonania
Lagrange uważany zarówno za włoskiego, jak i francuskiego matematyka był wybitną osobowością naukową. Jego prace znacząco oddziałały na rozwój matematyki, fizyki i astronomii. Jednym z jego ważniejszych dzieł była „Mechanika analityczna”, w której Lagrange zapoczątkował nową gałąź wiedzy, czyli mechanikę teoretyczną. Analizował równania różniczkowe oraz zajmował się teorią liczb.
Na polu astronomii zajmował się metodą wyznaczania orbit, a także mechaniką nieba. Opracował wyjaśnienie libracji Księżyca. Rozwiązał zagadnienie ruchu trzech ciał we własnym polu grawitacyjnym. Interesował się także optyką – opracował tak zwany wzór Lagrange’a-Helmholtza.