Amerykańska literatura międzywojenna

Stany Zjednoczone w latach 20. osiągnęły pozycję pierwszej gospodarki świata i stanowiły symbol ziemskiego raju, w centrum którego znajdowała się fabryka snów, czyli Hollywood. Dopiero lata wielkiego kryzysu zatrzymały szalony pęd amerykańskiego marzenia, co jednocześnie zbiegło się z dojściem Hitlera do władzy i emigracją znacznej części europejskich artystów do Ameryki. Ów powiew europejskości stanowił ważny czynnik rozwoju amerykańskiej sztuki, pojawili się tu bowiem twórcy tej miary, co Charlie Chalin.

Trzeba również pamiętać, że I wojna światowa, której koniec rozpoczął epokę dwudziestolecia, nie toczyła się na terytorium Stanów Zjednoczonych, dla większości społeczeństwa była więc czymś dalekim, a nawet traktowanym w kategoriach interesującej przygody. Postawę tę, jak wskazuje Lesław Eustachiewicz, można odnaleźć np. w prozie Uptona Sinclaira („Jimmie Higgins”).

Inaczej problem wojny wyglądał natomiast u takich pisarzy, jak Johna Dos Passos („Trzej żołnierze”) i Ernest Hemingway („Pożegnanie z bronią”), których powieści stanowiły wyraźny i ostry manifest pacyfizmu. Jednocześnie właśnie ci dwaj twórcy nadali główny kierunek rozwoju amerykańskiej prozy. Dos Passos to pisarz awangardowy, wprowadzający na grunt powieści technikę strumienia świadomości i skomplikowanych analiz psychologicznych, a także montaż równoległy. Jego głośne powieści to oprócz już wspomnianej, także „Manhattan Transfer” i cykl „USA”.

Hemingway był natomiast przedstawicielem behawioryzmu w prozie międzywojnia („Słońce też wschodzi”, „Zielone wzgórza Afryki”, „Śniegi Kilimandżaro”). Behawiorystą był również John Steinbeck, autor „Tortilly Flat”, „O myszach i ludziach”, którego jedna ze znanych powieści skupiała się wokół problemu wielkiego kryzysu ekonomicznego, a zwłaszcza ciężkiej doli farmerów („Grona gniewu”). Podobna tematyka pojawiła się też np. u Sinclaire’a, Erskine’a Caldwella („Droga tytoniowa”) i Sinclaira Lewisa („Ulica Główna”, „Babbit”).  

Wielkim eksperymentatorem w dziedzinie prozy był również William Faulkner. Jego słynna powieść „Wściekłość i wrzask” (pierwsza część czterotomowego cyklu) przyjmuje postać monologu wewnętrznego człowieka chorego umysłowo. Świat jest tu zatem postrzegany jako wytwór zdeformowanej wyobraźni, a granice pomiędzy zdrowym rozsądkiem a szaleństwem ulegają zatarciu. Przegląd prozy amerykańskiej nie może również pominąć Francisa Scotta Fitzgeralda, którego najsłynniejszą powieścią był „Wielki Gatsby”, powieść kontestacyjna, a jednocześnie barwna panorama lat 20., epoki jazzu i prohibicji.

W poezji najsłynniejszym amerykańskim twórcą (a jednocześnie znanym krytykiem literackim) był Thomas Stearns Eliot, autor głośniej „Ziemi jałowej”, interpretującej współczesny świat w kategoriach totalnego kryzysu duchowości, na który remedium może stanowić jedynie powrót do wartości klasycznych i religijnych. Inne znane dzieła poety to „Podróż Trzech Króli”, „Pieśń dla Symeona”, „Popielec”,