Rosyjska literatura międzywojenna

Mówiąc o literaturze międzywojennej w Rosji należy mieć na uwadze specyficzny kontekst historyczno-polityczny, w jakim powstawała. W 1917 roku w wyniku rewolucji październikowej bolszewicy przejęli władzę w państwie i wprowadzili porządek totalitarny. Artyści utracili wolność słowa, w sztuce obowiązującym kierunkiem był socrealizm, dlatego wielu twórców zamilkło lub wyemigrowało z kraju. Wielu też z tych, którzy pozostali, znalazło się w konflikcie z władzą i zapłaciło za to wysoką cenę, ginąc w sowieckich łagrach, jak np. Osip Mandelsztam.

Interesujące zjawiska w literaturze rosyjskiej pojawiły się jednak jeszcze przed I wojną światową, trzeba bowiem pamiętać, że Rosja to obok Włoch, najważniejsza kolebka futuryzmu. Dzielił się on na dwie podstawowe odmiany: egofuturyzm (Władimir Szerszeniewicz, Igor Siewierianin) i kubofuturyzm. Decydującą rolę odegrał ten drugi, z Włodzimierzem Majakowskim („Obłok w spodniach”, „Misterium buffo”) i Wielimirem Chlebnikowem na czele. Futuryzm miał tu wymiar słowotwórczy i stworzył oryginalną koncepcję „pisma pozarozumowego”. Ponadto w znaczący sposób kierunek ten oddziałał na sztuki plastyczne, np. malarstwo Kazimierza Malewicza.

Niemal równocześnie z futuryzmem w Rosji rozwijał się inny istotny awangardowy kierunek w poezji, a mianowicie akmeizm, którego nazwa pochodziła od greckiego słowa „akme”, znaczącego tyle, co szczyt. Prąd ów miał charakter neoklasycystyczny i skupiał się na realnej stronie rzeczywistości, traktując ją jako maskę głębszych treści. Inicjatorem kierunku był Nikołaj Gumilow, a jego najważniejsi przedstawiciele to Anna Achmatowa („Wieczór”, „Różaniec”, „Białe ptaki”, „Ziele przydrożne”), Osip Mandelsztam („Kamień”, „Trista”, wydane po śmierci „Woroneskie zeszyty”), Michaił Kuzmin („Jesienne jeziora”, „Gliniane gołąbki”) i Siergiej Gorodiecki.

W dwudziestoleciu tworzył również jeden z najsłynniejszych pisarzy rosyjskich, Borys Pasternak, który po II wojnie światowej napisze słynnego „Doktora Żywago”. W latach międzywojennych uprawiał on natomiast poezję zintelektualizowaną i filozoficzną („Porucznik Szmidt”, „Rok 1905”). Rosyjska proza obfitowała w niezwykle interesujące zjawiska. Z oczywistych względów szerokie odzwierciedlenie znalazła w niej rewolucja bolszewicka. Można tu wymienić dzieła takie, jak epicki „Cichy don” Szołochowa. „Droga przez mękę” Aleksieja Tołstoja, „Żelazny potok” Aleksandra Serafimowicza, „Armia konna” Isaaka Babla, „Rosja we krwi skąpana” Artioma Wiesiołego, „Czterdziesty pierwszy” Borysa Ławreniewa. Słynną powieść o rewolucji widzianej z perspektywy inteligencji napisał też Michaił Bułhakow – „Biała gwardia”. Jednocześnie powstawał radziecki dramat rewolucyjny, wśród jego istotnych dzieł można wymienić „Niezapomniany rok 1919” Wsiewołoda Wiszniewskiego czy „Człowiek z karabinem” Nikołaja Pogodina.

Jedni z najważniejszych twórców rosyjskich to oczywiście Maksim Gorki („Moje uniwersytety”, „Artamonow i synowie”) i Ilja Erenburg („Burzliwe życie Lejzorka Rojtszwańca”). W powszechnej świadomości pisarzem najwyższej rangi tego okresu był natomiast wspomniany już Bułhakow jako autor „Mistrza i Małgorzaty”.

Polecamy również:

  • Niemiecka literatura międzywojenna - ogólna charakterystyka

    Niemcy to jeden z najprężniejszych ośrodków kulturalnych dwudziestolecia międzywojennego, a jednocześnie nieco odmienny od pozostałej części Europy kraj. To Niemcy były bowiem głównym przegranym I wojny światowej, zostały również obciążone jej poważnymi konsekwencjami, np. koniecznością spłaty... Więcej »

  • Angielska literatura międzywojenna

    Literatura angielska w okresie międzywojennym przedstawia się niezwykle interesująco. Pojawiły się tu wybitne indywidualności, które wyznaczyły następnie najważniejsze kierunki rozwoju zwłaszcza w dziedzinie prozy XX wieku. Więcej »

  • Francuska literatura międzywojenna

    Francja wyszła z I wojny światowej jako kraj zwycięski i z pewnością nastrój ten znalazł odzwierciedlenie w jej literaturze. Francja stała się bowiem na nowo wielką ojczyzną artystów z całego świata. To tu zrodziło się większość najważniejszych awangardowych kierunków epoki, jak kubizm Pabla... Więcej »

  • Amerykańska literatura międzywojenna

    Stany Zjednoczone w latach 20. osiągnęły pozycję pierwszej gospodarki świata i stanowiły symbol ziemskiego raju, w centrum którego znajdowała się fabryka snów, czyli Hollywood. Dopiero lata wielkiego kryzysu zatrzymały szalony pęd amerykańskiego marzenia, co jednocześnie zbiegło się z dojściem Hitlera... Więcej »

  • Czeska literatura międzywojenna

    Jeżeli chodzi zaś o samą literaturę czeską w dwudziestoleciu, bez wątpienia najważniejszym pisarzem tego okresu był Jaroslav Hasek. Jego znakomity cykl powieściowy „Przygody dobrego wojaka Szwejka podczas wojny światowej” (1921 – 1923) to proza satyryczno-komiczna ukazująca w gruncie rzeczy... Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 3 + 1 =
Ostatnio komentowane
jhbvgf6jujf
• 2025-01-21 14:25:31
To ja ola
• 2025-01-20 14:10:30
bardzo się przyda na ściągi na kartkówki
• 2025-01-16 13:41:59
Latwe
• 2025-01-15 18:41:38
super
• 2024-12-21 22:05:33