Święty Dominik przyszedł na świat około 1170 roku w miejscowości Caleruega w Hiszpanii. Pochodził ze szlacheckiego rodu Guzmanów. Jego imię wywodzi się od łacińskiego dominicus, co znaczy „Pański, należący do Boga”. Od najmłodszych lat przeznaczony był do stanu duchownego.
W 1196 r. Dominik przyjął święcenia kapłańskie, po ukończeniu studiów teologicznych w Salamance. Wkrótce został mianowany kanonikiem katedry w Osmie, a pięć lat później wiceprzewodniczącym kapituły.
W 1203 r. Dominik towarzyszył biskupowi Dydakowi z Azevedo, w podróży do Niemiec, gdzie wspólnie przygotowali ślub syna króla Kastylii z księżną Marchii. W czasie drogi w południowej Francji spotkali wysłanników papieskich (legatów), powołanych do zwalczania herezji albigensów i waldensów. Dominik oraz biskup Dydak postanowili dołączyć do nich i oddać się pracy nad nawracaniem odszczepieńców. Wspólnie chodzili od miasta do miasta, od wioski do wioski, aby dyskutować z nimi, prostować błędne poglądy i wyjaśniać prawdziwą naukę Pana Jezusa. Papież Innocenty III zatwierdził ich formę pracy apostolskiej. Udało im się nawrócić pewna liczbę kobiet spośród albigensów i założyli dla nich klasztor w Prouille w Langwedocji. Był