Geneza
Powieść-parabola jako osobny gatunek wyodrębniła się w XX wieku. Geneza tej formy sięga jednak czasów starożytnych. Parabola to inaczej przypowieść, a więc gatunek biblijny, w którym sens dosłowny jest maską sensu metaforycznego (często alegorycznego, dydaktycznego czy moralistycznego).
Cechy
Parabola stopniowo ewoluowała od zjawiska wyróżnianego w obrębie większej całości do samodzielnego gatunku literackiego. Istnieje wiele odmian prozy parabolicznej, w zależności od poruszanej przezeń tematyki. Mówi się więc o paraboli filozoficznej, historycznej czy politycznej. Najnowsze badania nad parabolą optują jednak za przekonaniem, że parabola to pewien sposób ukształtowania tekstu, który może łączyć się z różnymi gatunkami, dlatego np. Anna Martuszewska proponuje, by mówić raczej o paraboliczności w prozie XX wieku. Zjawisko to charakteryzuje się specyficzną konstrukcją świata przedstawionego, czasu i postaci.
Mamy tu więc do czynienia z uniwersalizacją czasoprzestrzeni (brak konkretyzacji), a bohaterowie często noszą jedynie imiona, inicjały lub pseudonimy, co pozbawia ich indywidualizmu. Ponadto miejsce akcji często ma charakter metaforyczny, odwołujący się np. do konstrukcji