Sofoniasz (hebr. Sefanjah – „Jahwe ochronił”) był prorokiem, o którym współcześnie niewiele wiadomo. Księga przedstawia go jako potomka Ezechiasza, dlatego sądzi się, że mógł pochodzić z rodu królewskiego. Działał na terenie Judy za panowania Jozjasza, jednak jeszcze przed reformą religijną (622 r.) – w tym samym czasie proroctwa swoje głosił Jeremiasz i Nahum.
Tematem Księgi Sofoniasza jest Sąd Pański zarówno nad Judą i Jeruzalem, jak i nad obcymi narodami. Mowy proroka przyjmują formę gróźb, ale również pocieszeń.
Sofoniasz wskazuje na problem bałwochowalstwa (So 1,4), bezbożności (So 1,6) i ucisku w Judzie. Izraelici musieli ponieść karę za swoje zachowanie i odwrócenie się od Jahwe, a ową karą miał być najazd nieprzyjaciela. Analizując źródła historyczne przypuszcza się, że Sofoniasz zapowiadał inwazję Scytów, którzy, owszem dotarli do wybrzeży Morza Śródziemnego, ale najprawdopodobniej ominęli Judę i nie została ona przez nich zajęta, co niejako potwierdzają także słowa Proroka:
Oddalił Pan wyroki na ciebie, usunął twego nieprzyjaciela: król Izraela, Pan, jest pośród ciebie, nie będziesz już bała się złego. (Sof 3,15)
Dzień Pański jest przyrównywany u Sofoniasza do rytuału uśmiercenia ofiary:
Milczcie przed obliczem Pana Boga, gdyż bliski jest dzień Pański, bo już przygotował Pan ofiarę, poświęcił swoich zaproszonych. (Sof 1,7)
U Sofoniasza znajduje się także zapowiedź Zbawiciela, odczytywana jako zapowiedź Jezusa Chrystusa (Jezus – „Bóg zbawia”):
Pan, twój Bóg jest pośród ciebie, Mocarz - On zbawi, uniesie się weselem nad tobą, odnowi swą miłość, wzniesie okrzyk radości. (Sof 3,17)
Księga Sofoniasza charakteryzuje się zwartością kompozycji i językiem gramatycznie poprawnym.