Lamentacje są zbiorem krótkich poematów, podobnych do pieśni żałobnych, napisanych przez naocznego świadka w związku z upadkiem Jerozolimy i całego królestwa judzkiego po najeździe Babilończyków w VI w. przed Chr. Zburzono wówczas także świątynię jerozolimską . Niemniej Lamentacje nie są księgą historyczną; należą do ksiąg prorockich.
Przywykło się Lamentacje przypisywać prorokowi Jeremiaszowi, jednak dzisiaj taki pogląd jest odrzucany i uznaje się, że autor pozostaje nieznany. Przyjmuje się jednak, że twórca był jeden i na pewno był dobrze obeznany z ideologią prorocką. Prawdopodobnie nie opuścił również kraju w trakcie niewoli babilońskiej.
Lamentacji jest pięć, z czego pierwsze cztery mają budowę akrostychiczną (każda strofa zaczyna się od nowej litery alfabetu hebrajskiego). Z kolei piąta Lamentacja składa się z 22 wierszy, czyli z tylu, ile liter miał (i ma) alfabet hebrajski.
W Lamentacjach autor podkreślał wielokrotnie, że klęska Judy była karą za grzechy narodu wybranego, który odwrócił się od Boga:
Wszyscy jego ciemięzcy są górą, szczęśliwi są jego wrogowie, albowiem zasmucił go Pan za mnóstwo jego grzechów, dzieci poszły w niewolę [gnane] przed ciemięzcą. (Lm 1,5)
Lamentacje są opisem wielkiego smutku i bólu autora, którego kraj legł w gruzach, ale podkreśla on równocześnie, że jest jeszcze nadzieja:
Nie wyczerpała się litość Pana, miłość nie zgasła. (Lm 3,22)
Autor Lamentacji przekonuje, że należy się zwrócić do Boga i polegać na nim. Jego słowa nabierają znaczenia zwłaszcza wtedy, kiedy weźmie się pod uwagę, że czasy niewoli babilońskiej były czasami odstępstw od Jahwe i bałwochwalstwa. Księga kończy się prośbą do Boga o nawrócenie narodu.
Kościół uznał Lamentacje za środek wyrazu Męki Jezusa Chrystusa.