Niels Bohr – biografia i dokonania

Biografia

Niels Henrik David Bohr urodził się w 1885 r. w Kopenhadze w Danii. Pochodził z zamożnej rodziny o tradycjach naukowych. Jego ojciec był profesorem fizjologii na Uniwersytecie w Kopenhadze. Bohr pracował naukowo na Uniwersytecie Kopenhaskim, gdzie doszedł do stopnia profesora, a w 1920 roku został kierownikiem Instytutu Fizyki Teoretycznej.

W 1910 roku fizyk ożenił się z Margrethe Norlund, z którą miał sześciu synów. Niels Bohr przeżył śmierć dwóch swoich synów, z których jeden utonął, a drugi zmarł w dzieciństwie w wyniku powikłań zapalenia opon mózgowych.

W swoich badaniach naukowych fizyk konsultował się z Ernestem Rutherfordem. To pod jego kierunkiem Bohr rozpoczął pracę nad modelem atomu i korzystał z jego teorii. Jednym z najbardziej znanych uczniów samego Bohra był natomiast Werner Heisenberg. Po wybuchu II wojny światowej uczony zbiegł do Szwecji, a stamtąd przez Londyn do Stanów Zjednoczonych. Bohr brał udział w projekcie Manhattan, którego celem było stworzenie bomby atomowej. Po wojnie fizyk powrócił do Danii. Zmarł w Kopenhadze w 1962 roku.

Dokonania

Niels Bohr to jeden z największych naukowców w historii. W 1922 roku został odznaczony Nagrodą Nobla za zbadanie struktury atomu. Bohr poszedł śladami Maxa Plancka, który odkrył istnienie kwantów, a więc najmniejszych cząstek masy i energii. Fizyk opisał model atomu wodoru. Stwierdził, że atom jest zbudowany podobnie jak układ słoneczny – w jego centrum znajduje się jądro, a wokół niego krążą elektrony. Cząstki te poruszają się po określonych torach, czyli orbitalach, a ponadto przemieszczają się z jednej orbity na drugą, emitując jednocześnie promieniowanie, czyli kwanty energii.

Tym samym Bohr (w ślad za Planckiem) zakwestionował klasyczną mechanikę Newtonowską zastępując ją mechaniką kwantową. Udowodnił, że materia nie jest jednorodną, statyczną masą, ale ma charakter atomowy i dynamiczny. O ile Isaac Newton twierdził, że „miarą materii jest gęstość wraz z objętością”, o tyle Bohr wnikając we wnętrze atomu, pokazał, iż materia rządzi się bardziej skomplikowanymi prawami.

Odkrycie Bohra przyczyniło się do powstania fizyki kwantowej i gwałtownego rozwoju nauki. Fizyk był również zwolennikiem teorii zwanej dualizmem korpuskularno-falowym, a więc przekonania, że materia jest jednocześnie całością (falującym „polem”), jak i składa się z cząstek (kwantów). Należy też pamiętać, że odkrycia Bohra miało konsekwencje filozoficzne, ponieważ obaliło dotychczas obowiązujące pojęcia o świecie.

Niels Bohr (ok. 1922)