Zderzenie ma miejsce wówczas gdy spotykają się ze sobą co najmniej dwa ciała, które oddziałują na siebie przez bardzo krótki czas znacznymi siłami.
W przypadku zderzenia niesprężystego ciała po uderzeniu poruszają się razem z tą samą prędkością jako jedno ciało (zlepiają się ze sobą). W czasie zderzenia niesprężystego ciała odkształcają się, stąd część ich początkowej energii mechanicznej zostaje zużyta na wykonanie pracy, więc zasada zachowania energii mechanicznej w tym przypadku nie może być spełniona. Spełniona jest tylko zasada zachowania pędu – pęd „zlepionych” ciał po zderzeniu jest równy sumie pędów ciał przed zderzeniem.
Zderzenia niesprężyste - przykład.
Chłopiec o masie 50kg wskakuje z prędkością 3 m/s na nieruchomą początkowo platformę o masie 100kg.
a) Ile będzie wynosić prędkość chłopca poruszającego się wraz z platformą?
b) Ile wynosiłaby prędkość chłopca z platformą gdyby platforma początkowo poruszała się z prędkością 1m/s w kierunku przeciwnym do ruchu chłopca?
Załóż, że na chłopca i platformę nie działają żadne siły oporu.
Zgodnie z zasadą zachowania pędu całkowity pęd układu (chłopiec – platforma) jest równy całkowitemu pędowi tego układu po zderzeniu:
\( \vec{p _{0} } = \vec{p _{k} } \)
Ponieważ przed zderzeniem platforma się nie porusza, to pęd początkowy jest równy pędowi chłopca:
\(p _{0} =m _{1}v _{1} \)
Pęd końcowy to:
\(p _{k} =(m _{1}+m _{2} )v _{3} \)
Porównując ze sobą dwa ostatnie równania otrzymamy:
\((m _{1} +m _{2})v _{3} =m _{1} v _{1} \)
Po podzieleniu przez sumę mas chłopca i platformy otrzymamy ostateczny wzór:
\(v _{3} = \frac{m _{1}v _{1} }{m _{1}+m _{2} } = \frac{50kg3 \frac{m}{s} }{50kg+100kg} =1 \frac{m}{s} \)
Takiego wyniku należało się spodziewać, gdyż masa platformy wraz z chłopcem jest 3 razy większa od masy samego chłopca, więc początkowa prędkość chłopca musi być 3 razy większa od prędkości układu mas chłopiec-platforma.
W tym przypadku początkowy pęd będzie różnicą pędów chłopca i platformy:
\(p _{0} =m _{1} v _{1}-m _{2} v _{2} \)
Znak minus oznacza, że platforma porusza się w przeciwną stronę niż chłopiec.
Pęd końcowy wyraża się identycznym wzorem jak w punkcie a), więc zasada zachowania pędu dla tego przypadku ma postać:
\(m _{1} v _{1} -m _{2} v _{2} =(m _{1} +m _{2} )v _{3} \)
Po prostych przekształceniach otrzymamy:
\(v _{3}= \frac{m _{1}v _{1}-m _{2} v _{2} }{m _{1}+m _{2} } = \frac{50kg3 \frac{m}{s} -100kg1 \frac{m}{s} }{50kg+100kg} \)