 |
| Maria Skłodowska-Curie (ok.1920) |
Dzieciństwo
Maria Skłodowska-Curie urodziła się w 1867 roku w Warszawie w rodzinie inteligenckiej. Jej ojciec był nauczycielem oraz dyrektorem dwóch gimnazjów męskich. Matka badaczki prowadziła natomiast pensję dla dziewcząt. Skłodowska wcześnie straciła matkę, a jej wychowaniem zajmował się ojciec. Miała czworo rodzeństwa. Uczyła się na pensji oraz w Żeńskim Gimnazjum Rządowym. Pod wpływem nauczycielki Bronisławy Piaseckiej Skłodowska zapisała się na tajny Uniwersytet Latający.
Młodość
Przez kilka lat pracowała jako guwernantka w dworach ziemiańskich. W tym czasie przeżyła nieszczęśliwą miłość do Kazimierza Żorawskiego, którego rodzice ze względu na swoją wysoką pozycję społeczną sprzeciwili się małżeństwu syna z ubogą nauczycielką. Skłodowska uczęszczała na wykłady w Laboratorium Przemysłu i Rolnictwa. W 1891 roku badaczka wyjechała do Paryża na zaproszenie swojej siostry Bronisławy, która mieszkała tam wraz z mężem.
We Francji Skłodowska zaczęła studiować matematykę i fizykę na Sorbonie. Po uzyskaniu licencjatu dzięki pomocy Gabriela Lippmana otrzymała stypendium naukowe na badania stali. W 1895 roku badaczka wyszła za mąż za młodego naukowca Piotra Curie. Miała z nim trzy córki, z których jedna zmarła wkrótce po narodzinach.
Nagrody Nobla
Po uzyskaniu tytułu magistra Skłodowska podjęła badania nad promieniotwórczością odkrytą przez Henri’ego Becquerela. Wkrótce do prowadzonych przez nią prac dołączył jej mąż. W 1903 roku za odkrycia dwóch nowych pierwiastków promieniotwórczych: radu i polonu uczeni zostali odznaczeni Nagrodą Nobla. W 1906 roku Piotr Curie zginął w wypadku. W tym samym roku Skłodowska objęła po mężu katedrę fizyki na Sorbonie. Pomimo dalszej pracy naukowej, ogromnych sukcesów w tej dziedzinie i wielu prestiżowych odznaczeń odrzucono jej kandydaturę do Francuskiej Akademii Nauk.
Tuż przed przyznaniem jej drugiej Nagrody Nobla (tym razem z dziedziny chemii) wybuchł skandal towarzyski – ujawniono romans Skłodowskiej ze znanym fizykiem, Paulem Langevinem, który był żonaty. Badaczka stała się obiektem niewybrednych komentarzy prasy bulwarowej. Kiedy 7 listopada 1911 roku przyznano jej Nagrodę Nobla za wyizolowanie metalicznego radu, zasugerowano Skłodowskiej, by nie pojawiała się osobiście w Sztokholmie, żeby ją odebrać. Były to bowiem czasy, kiedy kobieta-naukowiec budziła ogromną konsternację w zdominowanym przez mężczyzn świecie nauki.
Dokonania Skłodowskiej-Curie
Obecnie Skłodowska jest uważana za ikonę feminizmu ze względu na swoją niezłomną postawę i odwagę w zwalczaniu płciowych stereotypów, chociaż ona sama nie utożsamiała się z powstającym wówczas ruchem emancypantek. Niewątpliwie była jednak pierwszą kobietą-profesorem na paryskiej Sorbonie, pierwszą laureatką Nagrody Nobla z chemii i fizyki i jedyną kobietą odznaczoną tym wyróżnieniem w dwóch różnych dziedzinach.
Z inicjatywy Skłodowskiej w 1914 roku powstał Instytut Radowy, bardzo ważny ośrodek badawczy. Po I wojnie światowej badaczka wyjechała wraz z córkami do Stanów Zjednoczonych, gdzie udało jej się zebrać fundusze na dalsze badania dla Instytutu Radowego, a przede wszystkim finanse na zakup radu. W 1932 roku wraz z siostrą Bronisławą otworzyła w Warszawie szpital, obecnie Centrum Onkologii, któremu przekazała gram radu. Zmarła w Passy w 1934 roku z powodu choroby popromiennej oraz anemii złośliwej. Jej córka Ewa wraz z mężem Frederico Joliotem otrzymała w 1935 roku Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii za odkrycie sztucznej radioaktywności.
Odkrycia Skłodowskiej-Curie miały rewolucyjne znacznie nie tylko dla fizyki, ale także medycyny. Rad znalazł bowiem zastosowanie w terapii nowotworów złośliwych.