Co to jest opis – definicja
Opis służy przedstawieniu wyglądu jakiegoś obiektu wyodrębnionego z rzeczywistości (np. przedmiotu, postaci, dzieła sztuki, miejsca) lub zaistniałej sytuacji. Może być samodzielnym tekstem lub fragmentem większej całości, np. opowiadania, powieści. W zależności od celu, jaki przyświeca autorowi, może mieć charakter obiektywny (opis naukowy) lub subiektywny (opis artystyczny). Z kolei opis statyczny skupi się na cechach niezmiennych (opis przedmiotu, obrazu), zaś dynamiczny – na cechach zmieniających się w czasie (opis przeżyć, krajobrazu). Ciekawie zredagowany opis umożliwia odbiorcy zwizualizowanie przedstawionych w nim elementów rzeczywistości.
Cechy i zasady tworzenia
Punktem wyjścia do pracy redakcyjnej jest dokładna analiza obiektu opisu. Na tym etapie pracy warto zwrócić uwagę nie tylko na wygląd, ale i na wrażenia zmysłowe – dotykowe, zapachowe, słuchowe, smakowe – oraz emocje, które odczuwa się w związku z obcowaniem z opisywanym przedmiotem czy zjawiskiem.
W opisie dominują rzeczowniki nazywające emocje oraz elementy opisywanej rzeczywistości, przymiotniki umożliwiające określenie ich cech oraz przyimki, dzięki którym przedstawić można relacje przestrzenne i czasowe. Spośród środków stylistycznych warto sięgnąć po porównania.
Należy zadbać o bogactwo słownictwa, istnieje bowiem ryzyko nadużycia czasowników „być” i „mieć”. Warto je eliminować, zastępując bardziej precyzyjnymi określeniami.
Na blacie stołu są rysy.
Rysy na blacie świadczą o wieloletnim użytkowaniu stołu.
Budowa i schemat
Dobrym rozwiązaniem jest tworzenie tekstu zgodnie z regułą – od ogółu do szczegółu. Sprawdzi się on w przypadku większości tego typu tekstów, jednak konkretny schemat kompozycyjny jest uzależniony od rodzaju przygotowywanego opisu. Na inne elementy będziemy zwracać uwagę, przedstawiając człowieka, na inne – opisując krajobraz, na jeszcze inne – w przypadku opisu sytuacji.
Przydatne zwroty i słownictwo
Zobacz – opis budowli, opis pomieszczenia/wnętrza, opis sytuacji, opis przeżyć wewnętrznych, opis przedmiotu, opis postaci, opis krajobrazu/miejsca, opis obrazu, opis rzeźby.
Opis budowli
Obiektem opisu może być budowla – zabytkowa lub współczesna (np. cud inżynierii, wizytówka miasta).
Kompozycja
1. Informacje podstawowe - nazwa budowli, jej położenie, historia, styl, przeznaczenie.
2. Cechy ogólne – kształt, wysokość, wielkość, materiał budowlany, kolor elewacji.
3. Szczegóły architektoniczne – okna, witraże, drzwi, ornamenty, łuki, kolumny, gzymsy itd. – ich cechy, wielkość, kształt.
4. Subiektywna opinia autora, ocena walorów estetycznych.
Przydatne słownictwo
wielkość i kształt – niski, wysoki, wielopiętrowy, parterowy, monumentalny, ogromny, duży, niewielki, na planie koła
materiał budowlany – drewniany, ceglany, murowany, przeszklony, kryty gontem, dachówka, betonowy, marmurowy
przeznaczenie – obronny, fortyfikacyjny, sakralny, przemysłowy, szpitalny, handlowy, mieszkalny
Przykładowy opis budowli – wzór – opis Zamku Królewskiego w Warszawie
Opis wnętrza/pomieszczenia
Opis może być prowadzony z określonego punktu widzenia (obejmie tylko elementy widoczne dla patrzącego) lub stanowić próbę przedstawienia wszystkich znajdujących się we wnętrzu elementów.
Schemat
1. Informacje ogólne – typ pomieszczenia, wielkość, usytuowanie, kształt.
2. Opis szczegółowy wnętrza – ściany, okna, meble, podłoga – kolory, kształty, materiały, wielkość.
3. Elementy szczególne, wyróżniające się na tle innych (np. zabytkowa toaletka).
4. Opinia o wyglądzie wnętrza / ocena funkcjonalności / propozycje zmian.
Przydatne słownictwo
typ pomieszczenia – gabinet, jadalnia, salon,