Co to jest list – definicja
List jest wypowiedzią pisemną, w której autor (nadawca) zwraca się do osoby lub instytucji (odbiorcy). W zależności od tego, kto jest adresatem, listy dzielimy na prywatne (np. do krewnego, znajomego) i oficjalne (do osoby, której nie znamy osobiście lub piastującej wyższe niż nasze stanowisko, do urzędnika, osoby publicznej lub instytucji). Od charakteru listu zależy jego styl, inny też będzie cel, jaki przyświeca piszącemu.
W dobie Internetu sztuka pisania listów (epistolografia) coraz częściej traktowana jest jako staroświecka forma komunikacji. Tradycyjne listy skutecznie zastępowane są przez wiadomości e-mail.
Cechy i zasady tworzenia
Redagując list, należy pamiętać o kilku zasadach.
1. List jest świadectwem nie tylko kultury naszego języka, ale i kultury osobistej. Należy więc zadbać o jego estetykę.
2. Zwrot do adresata w nagłówku możemy zapisać dwojako – albo zakończyć go wykrzyknikiem, a pierwsze zdanie wstępu rozpocząć od dużej litery, albo postawić po nim przecinek, a kolejne zdanie zapisać od małej litery.
Szanowny Panie!
W imieniu wszystkich pracowników…
Szanowny Panie,
w imieniu wszystkich pracowników…
3. Wszelkie zwroty do adresata – w wołaczu (Babciu, Panie Profesorze, Drogi Stryjku) oraz zaimki osobowe (Cię, Twój, Wam) – zapisujemy wielka literą.
4. Redagując wstęp listu prywatnego, można odnieść się do otrzymanej wcześniej od adresata korespondencji lub do posiadanych o nim informacji (wyzdrowiał, znalazł pracę, wrócił z urlopu itp.).
5. W rozwinięciu listu – aby nie przybrało formy opowiadania – warto stosować zwroty do adresata wplecione w tok wypowiedzi. Służyć będą podtrzymaniu kontaktu z odbiorcą.
6. Należy pamiętać, że postscriptum nie może zawierać informacji kluczowych dla realizacji tematu listu – ich miejsce jest w rozwinięciu.
6. W przypadku listu drukowanego można zastosować akapity blokowe, czyli pozbawione wcięć w pierwszym wersie, ale z powiększonymi odstępami międzyakapitowymi. List wydrukowany należy podpisać własnoręcznie.
Budowa i schemat
Niezależnie od tego, czy piszemy list oficjalny czy prywatny, należy uwzględnić następujące elementy:
- miejscowość i data zapisywane w prawym górnym rogu; możliwe sposoby zapisu:
Warszawa, 15.02.2010 r. / Warszawa, 15 lutego 2010 r. / Warszawa, 15 II 2010 r.,
- nagłówek – zwrot do adresata,
- wstęp (akapit), w którym określamy cel pisania listu,
- rozwinięcie służące realizacji celu, tu stosujemy zasadę - nowa myśl = nowy akapit,
- zakończenie (akapit) zawierające formułę pożegnalną,
- własnoręczny podpis,
- ewentualnie postscriptum (PS), tj. dopisek umożliwiający przedstawienie informacji, o których zapomnieliśmy napisać wcześniej.
Przydatne zwroty i słownictwo
1. List prywatny:
- nagłówek: Cześć, Braciszku!, Droga Elu!, Kochana Babciu!,
- formuła pożegnalna: Serdecznie pozdrawiam, Całuję mocno, Przesyłam buziaki.
2. List oficjalny:
- nagłówek: Szanowna Pani!, Szanowny Panie Dyrektorze!,
- formuła pożegnalna: Z poważaniem, Łączę wyrazy szacunku, Z wyrazami szacunku.
List nieoficjalny
Celem listu prywatnego jest przekazanie informacji wzbogaconych o refleksje, przeżycia, opis stanów emocjonalnych. Do osoby bliskiej zazwyczaj zwracamy się ciepło – adekwatnie do relacji, w jakich pozostajemy. Możemy stosować słownictwo potoczne.
Przykładowy list nieoficjalny - wzór - list do Świętego Mikołaja
Przykładowy list nieoficjalny - wzór - list do chorego kolegi
List oficjalny
W liście oficjalnym należy zwrócić uwagę na staranny język i precyzję wypowiedzi. Ma on charakter formalny, urzędowy. Celem nadawcy może być przedstawienie jakiegoś problemu, sformułowanie prośby, podziękowanie.
