Co to jest reportaż – definicja
Reportaż jest gatunkiem wypowiedzi dziennikarskiej łączącym cechy literatury pięknej, faktu i publicystyki. Stanowi raport ze zdarzeń i faktów, których autor był uczestnikiem lub znanych mu z innych źródeł, np. z relacji świadków. Może przybrać formę reportażu literackiego, fotoreportażu (dokumentacji faktów za pomocą zdjęć) lub reportażu radiowego (relacja przedstawiona jako zapis dźwiękowy).
Cechy i zasady tworzenia
Tematem reportażu jest aktualne zdarzenie. Ze względu na podejmowane kwestie wyróżnia się na przykład reportaże społeczno-obyczajowe, sportowe, wojenne, podróżnicze, popularnonaukowe, kulturalne, polityczne czy sądowe. Zadaniem autora jest zaintrygować odbiorcę oraz przybliżyć mu omawiane kwestie, zaprezentować to, co aktualnie się dzieje i jest ważne.
Treść reportażu musi być wiarygodna. Zadaniem reportażysty jest przedstawienie możliwych do zweryfikowania faktów. Dlatego też, informując o zdarzeniu, podaje konkretne informacje – dane statystyczne, nazwy miejsc, daty, nazwiska. Może cytować wypowiedzi innych osób – autorytetów w danej dziedzinie, świadków lub uczestników zdarzeń, opinie zaczerpnięte z różnych źródeł - prac naukowych, pamiętników, wywiadów, artykułów prasowych itd.
Autor może wykorzystać elementy innych form wypowiedzi – streszczenia, sprawozdania, opowiadania, opisu czy charakterystyki. Należy pamiętać, że czas teraźniejszy służy dynamizacji przedstawionych zdarzeń. Ważne, by nacisk położyć na prezentację faktów, odautorski komentarz ograniczając do minimum lub rezygnując z niego całkowicie, by to odbiorcy dać możliwość sformułowania opinii i wyciagnięcia własnych wniosków.
Praca reportażysty polega na wyszukaniu ciekawego tematu, zebraniu dokumentacji umożliwiającej rozpoczęcie prac redakcyjnych, spotkaniach, rozmowach z uczestnikami i świadkami zdarzeń, na wnikliwej obserwacji, a następnie selekcji zebranych informacji i uporządkowaniu ich w odpowiedniej kolejności. Tekst finalny powinien być możliwie jak najbardziej obiektywny.
Budowa i schemat
1. Tytuł – nawiązujący do treści, intrygujący.
2. Lid – krótka zapowiedź treści w formie streszczenia, wskazania najistotniejszej informacji, cytatu lub prezentacji bohatera reportażu.
3. Treść – z uwagi na fakt, iż jest to dłuższa wypowiedź, reportaż może być podzielony na mniejsze fragmenty opatrzone śródtytułami. Tekst powinien być zwięzły, przejrzysty, czytelny. Warto zadbać o podkreślenie związków przyczynowo-skutkowych, dynamikę przedstawianych faktów, budowanie napięcia, by intrygować czytelnika, włączać go w wir analizowanych zdarzeń.
Przydatne zwroty i słownictwo
tytuł, śródtytuł, lid, cytat, autorytet, świadek, uczestnik, obserwator, komentarz, opinia, relacja
Reportaż literacki
Reportaż literacki łączy opis autentycznych zdarzeń z literacką formą. Przedstawione fakty są fabularyzowane, wzbogacone elementami fikcji literackiej. Autor może też korzystać z szerokiego wachlarza środków wyrazu, charakterystycznych dla literatury pięknej (metafor, epitetów, opisów, powtórzeń itp.). Utwór taki ma unikatową formę i stylistykę, wyraźnego narratora o indywidualistycznych cechach. Dopuszczalne są odautorskie komentarze, refleksje. Za przykład moze słuzyć "Heban" - cykl afrykańskich reportaży autorstwa Ryszarda kapuscińskiego.
Przykładowy reportaż – wzór – o szkole