Cesarstwo Bizantyjskie - religia

We wczesnym średniowieczu kościół stanowił jedność, a jego największe ośrodki były położone w Bizancjum, gdzie chrześcijaństwo było religią państwową. Organizacja kościelna stanowiła nieodłączną część struktur cesarstwa wschodniorzymskiego, a zwierzchnikiem kościoła był panujący cesarz. W jego kompetencjach leżało więc zwoływanie soborów, na których rozstrzygano najważniejsze kwestie dotyczące wiary.

Do lat trzydziestych VII w. w cesarstwie na wschodzie funkcjonowały cztery główne patriarchaty – Aleksandrii, Antiochii, Jerozolimy oraz Konstantynopola. Niżej w hierarchii organizacji kościelnej znajdowały się arcybiskupstwa i biskupstwa.

Istotnym elementem Kościoła na wschodzie stały się klasztory. Powstały one z ruchu pustelniczego, który rozrósł się do tego stopnia, że od IV w. początkowo żyjący osobno pustelnicy zaczęli łączyć się we wspólnoty. Bazyli, biskup Cezarei, nadał jako pierwszy grupie zakonników spis zasad, według których dana wspólnota powinna żyć. Nazwano ją regułą bazyliańską, została ona następnie przejęta przez inne klasztory na Wschodzie.

W efekcie ekspansji arabskiej cesarstwo wschodnie w VII w. utraciło trzy pierwsze wcześniej wymienione patriarchaty. Doprowadziło to do wzmocnienia pozycji ostatniego z nich – Konstantynopolu, który od tego momentu starał się zostać jedynym zwierzchnikiem nad całym kościołem. Skutkowało to jednak konfliktami między ostatnim patriarchatem na wschodzie, a papiestwem – głównym ośrodkiem kościelnym Zachodu.

Religia w Bizancjum – Schizma wschodnia

Pomimo, że różnice między kościołem na wschodzie i zachodzie cesarstwa pogłębiały się, jedność chrześcijaństwa pozostawała we wczesnym średniowieczu nienaruszona.

Pierwszym problemem dzielącym kościół był stosunek do kultu obrazów. W części zachodniej kult ten trwał nieprzerwanie. Inaczej sytuacja wyglądała w Bizancjum, gdzie od roku 726 był zwalczany przez blisko półtora stulecia, ruch ikonoklazmu (obrazoburstwa) rozwijał się aż do połowy IX w.. Kolejni cesarze oraz część przedstawicieli kościoła odnajdywała w nim przejaw odradzania się pogaństwa. Na wielką skale niszczono obrazy na mocy rozporządzeń władcy. Kult obrazów przywrócono w roku 843.

Ponadto konflikt między kościołem na wschodzie i na zachodzie zaczął dotyczyć również zasięgu działalności misyjnej. Misje Cyryla i Metodego z Bizancjum zaczęły konkurować w drugiej połowie IX w. z misjami z Bawarii na terenie państwa Wielkomorawskiego. Spór o podporządkowanie chrystianizowanych obszarów papiestwu, a patriarchów Konstantynopolu dotyczył przed wszystkim metod oraz języka liturgii. Cyryl i Metody, w imieniu Bizancjum, posługiwali się językiem Słowian, z drugiej strony misjonarze z zachodu łaciną.

Do ostatecznego zerwania między kościołem wschodnim i zachodnim doszło w roku 1054 – tzw. schizma wschodnia, kiedy to konflikt przybrał wymiar teologiczny. Na zachodzie uważano, że Duch Święty pochodzi od Boga Ojca i Syna, na wschodzie natomiast, że tylko od Boga. Na tym tle doszło do pierwszego zerwania więzi pomiędzy dwoma kościołami w roku 867. Spór ten udało się ostatecznie załagodzić, jednak różnice teologiczne pozostały, a kwestie kulturalne oraz polityczne zostały tylko pogłębione.

Religia w Bizancjum – Stosunek do pogan

Podstawową cechą chrześcijaństwa stało się dążenie do nawracania pogan. Już na początku epoki uformowały się typowe metody chrystianizacji – działania misjonarskie, podboje oraz układy dyplomatyczne. Nawracanie pogan uznawano za oczywiste prawo, a nawet obowiązek prawego chrześcijanina. Tak więc średniowieczne chrześcijaństwo charakteryzowała również skrajna nietolerancja. Stosowanie przemocy na drodze chrystianizacji uznawano za coś godnego pochwały, podobnie jak zastosowanie innych metod.

Polecamy również:

Komentarze (0)
Wynik działania 1 + 5 =
Ostatnio komentowane
ss
• 2025-02-04 15:03:47
W planie wydarzeń punkt 1 i 2 powinny być zamienione miejscami.
• 2025-01-29 19:30:27
Jest tu zawarte wiele niezbędnych oraz interesujących informacji o twórcy i artyście jakim...
• 2025-01-26 10:13:01
To ja ola
• 2025-01-20 14:10:30
bardzo się przyda na ściągi na kartkówki
• 2025-01-16 13:41:59