Justynian Wielki – Pochodzenie
Justynian I Wielki, Flavius Petrus Sabbatius urodzony w Ilirii w roku 483, był siostrzeńcem cesarza Justyna I (450 – 527 r.). Zmarł w Konstantynopolu w roku 565, święty Kościoła prawosławnego. Starannie wykształcony, rozpoczynał karierę jako oficer konnej straży przybocznej (utworzonej w miejsce zlikwidowanej straży pretoriańskiej) swojego wuja.
W roku 527 bezdzietny cesarz Justyn I powołuje Justyniana do współrządzenia państwem. Cztery dni później zostaje koronowany przez patriarchę w Hagia Sophia (dzisiejszy Stambuł). Od 1 sierpnia tego samego roku, po śmierci swojego wuja, zostaje jednowładcą.
Żoną Justyniana była Teodora (500 – 548 r.) – w młodości aktorka mimiczna oraz prawdopodobnie również kobieta lekkich obyczajów. Miała wielki wpływ na rządy cesarza, przyczyniła się m.in. do stłumienia powstania Nika, miała również znaczący wpływ na prawodawstwo, w tym szczególnie w kwestiach praw kobiet.
Justynian Wielki – Lata Panowania
Za główny cel nowy władca postawił sobie przywrócenie potęgi oraz terytorium dawnego Cesarstwa Rzymskiego. W jego imieniu wojny prowadziło dwóch wodzów – Belizariusz (504 – 565 r.) głównodowodzący armii Wschodu oraz jego następca Narses (478 – 573 r.). Prowadzili oni wojny z Gotami w Italii, Belizariusz podbił państwo Wandalów w północnej Afryce oraz stoczył szereg zwycięskich walk z Persami w Azji. Plany odzyskania dawnej świętości Cesarstwa Rzymskiego powiodły się Justynianowi tylko częściowo – odzyskał część Hiszpanii, Afrykę Północną oraz odbił z rąk barbarzyńców Italię. Jedynie Brytania oraz Galia pozostały wciąż poza granicami państwa.
Justynian, podczas swoich rządów, poświęcił wiele uwagi sprawom administracyjnym państwa. Popierał na szeroką skalę handel oraz wytwórczość, ponadto wprowadził rozbudowany program budownictwa publicznego. W czasie jego panowania wzniesiono oraz przebudowano liczne twierdze, klasztory i kościoły, w tym m.in. bazylikę Hagia Sophia (Mądrości Bożej).
Program budownictwa powszechnego oraz ciągłe prowadzenie licznych wojen przez cesarza doprowadziły do wzrostu podatków. W roku 523 dochodzi do powstania ludowego mieszkańców stolicy – powstanie Nika. Wybuchło ono po odrzuceniu przez Justyniana żądań zmniejszenia podatków oraz ukrócenia nadużyć urzędników. Powstanie zostało ostatecznie stłumione przez Belizariusza, w jego wyniku zginęło ponad 30 tyś. ludzi.
W roku 529, z rozkazu cesarza, zamknięto Akademię Platońską jako instytucję pogańską. Był to tylko jeden z przejawów działalności Justyniana w sferze religijnej – zwalczaniu pozostałości religii pogańskich. Przez dekret wydany przez cesarza wszyscy obywatele państwa zostali zmuszeni do przyjęcia chrztu pod groźbą konfiskaty majątku. Za prowadzenie jakiejkolwiek działalności religijnej odnoszącej się do kultu dawnych bogów groziła kara śmierci.
Justynian wprowadził również tzw. cezaropapizm – państwo miało posiadać zwierzchność nad kościołem. W praktyce oznaczało to, że cesarz zwoływał synody oraz decydował o dogmatach kościoła.
Z imieniem cesarza Justyniana jest również związany wybuch epidemii, która dotknęła Cesarstwo Bizantyńskie – tzw. Dżuma Justyniana, miała ona pochłonąć w samym tylko Konstantynopolu ponad trzysta tysięcy osób. Wybuch pandemii dotknął również samego cesarza.
Justynian Wielki – Kodeks Justyniana
Kodeks Justyniana jest uznawany za jedno z największych osiągnięć Cesarza. Do kodyfikacji prawa Justynian miał przystąpić już w rok po objęciu przez niego władzy (528 – 534 r.). Kodeks stanowi zbiór prawa opracowanego na bazie trzech wcześniejszych kodeksów – Teodozjańskiego, Gregoriusza oraz Hermogeniana.
W celu utworzenia kodeksu Justynian powołał komisję, złożoną z prawników, na czele której stanął Tribonianus. Komisja miała na celu opracowanie nowego ujęcia prawa, które następnie przez stulecia miało obowiązywać w cesarstwie bizantyjskim. Ustawodawstwo to wywarło również wielki wpływ na obecne instytucje prawa cywilnego.
Źródła:
http://ancienthistory.about.com/od/emperors/p/Justinian.htm
http://ancienthistory.about.com/od/bmen/g/020108Belisariu.htm