Św. Cyryl, który na chrzcie otrzymał imię Konstantyn, urodził się w Tesalonikach w Grecji w 826 r. Studiował w Konstantynopolu, gdzie następnie został bibliotekarzem przy kościele Hagia Sophia i prowadził wykłady z filozofii. W 855 r. udał się do klasztoru w Bitynii, gdzie przebywał jego starszy brat, św. Metody. Z rozkazu cesarza Michała III obaj wyruszyli na Krym do Chazarów, aby rozwiązać spory religijne między chrześcijanami, Żydami i Saracenami. Ponieważ misja odniosła sukces, to patriarcha św. Ignacy postanowił braciom powierzyć chrystianizację Bułgarii. Tam pracowali przez pięć lat, a następnie udali się na Morawy, gdzie wprowadzili do liturgii język słowiański pisany alfabetem greckim (głagolicą). Z tego pisma wykształciła się cyrylica. Św. Cyryl przetłumaczył również Pismo Święte na język starocerkiewno-słowiański.
Bracia mieli problemy z uzyskaniem święceń kapłańskich dla swoich uczniów. Sprzeciw wzbudzał bowiem wprowadzony do liturgii język narodowy, a tym samym brak łaciny. Zostali oskarżeni przed papieżem św. Mikołajem I niemal o herezję. Ojciec Święty zmarł jednak zanim bracia zdążyli stawić się przed nim w celu wyjaśnienia sprawy. Jego następca Hadrian II (Adrian) podszedł ze zrozumieniem do metod stosowanych w pracy misyjnej przez Cyryla i Metodego i zezwolił na wyświęcenie ich uczniów na kapłanów. Z jego rozkazu księgi liturgiczne spisane w głagolicy zostały umieszczone w bazylice Matki Bożej Większej. Wkrótce potem św. Cyryl wstąpił do jednego z rzymskich klasztorów, gdzie odszedł do Pana w dniu 14 lutego 869 r. Jego ciało spoczywa w bazylice św. Klemensa w Rzymie.
Św. Metody (imię chrzestne:Michał) urodził się między 815 a 820 r.. Posiadał wykształcenie prawnicze i początkowo obrał drogę kariery urzędniczej. Pełnił nawet przez pewien czas funkcję archonta, czyli namiestnika cesarskiego w jednej z prowincji słowiańskich. Po kilku latach zdecydował się wstąpić do klasztoru w Bitynii, którego został przełożonym. Tam też przyjął imię Metody. Około 855 r. dołączył do niego młodszy brat, św. Cyryl. Od tej pory wspólnie podjęli pracę misjonarską, szerząc chrześcijaństwo i rozwiązując konflikty religijne w ziemi Chazarów, Bułgarów i na Morawach.
Po śmierci Cyryla Metody został arcybiskupem Moraw i Panonii (Węgier). Jego jurysdykcji podlegała także wschodnia Austria i Słowenia. Na podległych mu terenach kontynuował dzieło rozpoczęte z bratem. Był prześladowany i oskarżany o herezje przez kler niemiecki, a następnie uwięziony jednym z bawarskich klasztorów w latach 870-872. Niemniej jego działalność była popierana przez kolejnych papieży. Udało mu się m.in. ochrzcić w 880 r. księcia czeskiego Borzywoja i jego żonę Ludmiłę. Podróżował także do Słowian bałkańskich. Zmarł w Welehradzie ma Morawach 6 kwietnia 885 r.
Wspomnienie św. Cyryla i św. Metodego Kościół obchodzi 14 lutego i ma ono rangę święta. W kościołach wschodnich obchód przypada z kolei na 11 maja.
W ikonografii przedstawiani są w stroju pontyfikalnym jako biskupi greccy lub łacińscy. Czasami trzymają w rękach model kościoła. Św. Cyryl ukazywany jest w todze profesora, w ręce ma księgę pisaną cyrylicą. Wspólnymi atrybutami są: krzyż, księga i kielich, rozwinięty zwój z alfabetem słowiańskim. Obaj święci nazywany są Braćmi Sołuńskimi – od Sołunia, czyli obecnych Salonik w Grecji oraz apostołami Słowian. Bracia nigdy formalnie nie zostali kanonizowani.
Językiem wprowadzonym do liturgii przez św. Cyryla i św. Metodego nadal posługuje się kilkadziesiąt milionów prawosławnych i kilka milionów grekokatolików.
Patronat
Papież Jan Paweł II w 1980 uznał Cyryla i Metodego za patronów Europy.