Po bezpotomnej śmierci cesarza Henryka II władzę w kraju przejmuje dynastia Salicka. Jej pierwszym przedstawicielem był Konrad II. Nowy władca podczas swoich rządów dążył przed wszystkim do wzmocnienia wewnętrznego Rzeszy. W trakcie jego panowania dużym niebezpieczeństwem był wzrost pozycji feudałów duchownych i świeckich. Sytuacja ta dotyczyła nie tylko samego Cesarstwa, ale również innych ówczesnych monarchii Europejskich.
Stosunki między władcami, a feudałami zaostrzały się w kolejnych okresach panowania następców Konrada II. Po jego śmierci w roku 1039 samodzielną władzę przejął jego syn Henryk III. W walce z feudałami jaką otrzymał w spadku po ojcu, uzyskał zdecydowaną przewagę podnosząc jednocześnie poziom Cesarstwa do niespotykanego do tej pory prestiżu. Jako władca zapewnił stabilność oraz pomyślność całemu państwu. Spacyfikował Rzeszę, pokonał księcia czeskiego Brzetysława w roku 1041, odebrał hołd wasalny książąt polskich w roku 1046 oraz narzucił zwierzchnictwo lenne Węgrom.
Dzięki swoim działaniom Henryk uzyskał również możliwość zajęcia się kwestiami związanymi z Włochami. Ponieważ sprawy włoskie były nieodłącznie związane z osobą papieża i jego najbliższego otoczenia, rozpoczął zmagania równocześnie w tej kwestii. Udało mu się obsadzać na tronie papieskim prałatów niemieckich. Były to osoby całkowicie oddane cesarzowi, którzy służyli mu jako wykonawcy jego celów politycznych. Stąd też wzięło się określenie okresu rządów Henryka III – cezaropapizm.
Termin cezaropapizm oznacza więc skupienie władzy nad państwem oraz Kościołem w rękach monarchy – władza świecka posiada zwierzchność nad władzą duchowną. Taka forma doktryny uprawniała władcę świeckiego do ingerowania w wewnętrzne kwestie związane z Kościołem.
Następcą cesarza został jego syn Henryk IV, który objął samodzielne rządy w roku 1065. Popadł on w konflikt z papiestwem reprezentowanym wówczas przez Grzegorza VII. Walki między cesarzem, a papieżem dotyczyły kwestii wyboru biskupów – spór o inwestyturę. W momencie kiedy papież zażądał prawa do ich mianowania i odwoływania, Henryk ogłosił jego detronizacje. Papież w odpowiedzi rzucił na króla niemieckiego klątwę. Cesarz pozostając w ciężkiej sytuacji, po tym fakcie został zmuszony do obycia pokuty przed papieżem. Jednak zaraz po ponownym umocnieniu swojej władzy, wyprawił się zbrojnie do Włoch i doprowadził do wygnania Grzegorza VII.
Sama postać papieża Grzegorza VII związana jest z notatką odnosząca się do jego poglądów na współistnienie Papiestwa i Cesarstwa – Dictatus papae. Zawarto w niej postulaty związane z kwestiami stosunku Kościoła do władzy świeckiej, np. papież może detronizować cesarzy, jego postanowienia nie mogą być przez nikogo zmieniane, bądź też wolno mu zwolnić poddanych z przysięgi wierności swojemu władcy. Ostatni z tych przypadków miał miejsce podczas sporu o inwestyturę, po rzuceniu klątwy poddani Henryka zostali zwolnieni z tego obowiązku.
Postulaty zawarte w notatce świadczyły o dominacji tendencji teokratycznych w najbliższym otoczeniu papieża. Były również zapowiedzią polityki zapoczątkowanej przez Grzegorza VII określanej jako papocezaryzm – zwierzchnictwo papieża nad cesarzem.