Ostatni z rodu
Tadeusz to tytułowy, choć nie główny bohater epopei narodowej Adama Mickiewicza. Jego przyjazd do Soplicowa rozpoczyna akcję całego utworu. Jest on synem Jacka Soplicy, wychowywanym pod nieobecność ojca przez jego brata, Sędziego. Tadeusz to przedstawiciel najmłodszego pokolenia Sopliców, dokładnie jest on ostatnim potomkiem rodu. Fakt ten ma w poemacie znaczenie symboliczne, podobnie jak inne oznaki ginącego świata.
Cały „Pan Tadeusz” to bowiem obraz rzeczywistości, która na oczach czytelnika staje się przeszłością, na co wskazuje już podtytuł dzieła: „Ostatni zajazd na Litwie”. Tadeusz stanowi więc kwintesencję wszystkich cech Sopliców. Zarówno jego wygląd, maniery, jak i mentalność są charakterystyczne dla całej rodziny.
Prosty młodzieniec
Naczelną cechą Tadeusza wydaje się jego prostolinijność, a wręcz pewna naiwność. Już w ekspozycji bohatera mówi się o tym, że młody mężczyzna, który właśnie przybywa „ze szkół” w Wilnie, nie lubi nauki, ale woli zajęcia na świeżym powietrzu. Młodzieniec cieszy się więc na pobyt w rodzinnym Soplicowie, gdzie przed wstąpieniem do wojska będzie się mógł nacieszyć wolnością. Okazuje się, że Tadeusz szybko staje się miłosną ofiarą pięknej damy Telimeny. Kobieta bez trudu rozszyfrowuje dziecięcą naiwność i brak doświadczenia bohatera:
A Tadeusz? prostaczek! Poczciwy
chłopczyna!
prawie dziecko! Raz pierwszy kochać się
zaczyna!
Nic dziwnego, nad Tadeuszem przez kilka lat kuratelę sprawował surowy ksiądz. Bohater zupełnie nie zna się więc na kobietach i łatwo pozwala sobą manipulować wprawnej kokietce. Kiedy jednak odkrywa, że to nie Telimena tylko Zosia jest wspaniałym „zjawiskiem”, jakie ujrzał w dzień swojego przyjazdu, chce nawet popełnić samobójstwo.
Miłośnik polskiego krajobrazu
Tadeusz uwielbia wszystko to, co rodzime, dlatego znajduje wiele przyjemności w przechadzkach po lesie, jeździe konnej czy polowaniu. Kiedy Telimena i hrabia wychwalają uroki zagranicznych pejzaży, bohater wygłasza wspaniały monolog na cześć polskiej przyrody. Pomimo braku wysokiej edukacji, Tadeusz dysponuje więc wrażliwością i zmysłem estetycznym. Nieprzypadkowo również bohater zakochuje się w pięknej, niewinnej Zosi, którą ogląda w prostych, codziennych czynnościach, np. przy karmieniu domowego ptactwa. Postać Tadeusza została więc wystylizowana na poczciwego młodzieńca.
Odważny żołnierz
Przeznaczeniem Tadeusza jest nie tylko małżeństwo z Zosią, ale również los żołnierza. Bohater dysponuje przymiotami odpowiednimi do tego zajęcia. Odznacza się dużą sprawnością fizyczną i odwagą. Udowadnia to wyzywając Hrabiego na pojedynek czy rozprawiając się z rosyjskim pułkiem. Można powiedzieć, że jest on podobny do swojego ojca, Jacka Soplicy, który wsławił się wielkimi czynami na polu walki. Z pewnością umiejętności te przydadzą się Tadeuszowi w armii Napoleona, z którą bohater wyruszy na wielką wojnę.
Postępowy gospodarz
Tadeusz jest także przedstawicielem pokolenia nowoczesnego. Ujawnia się to w jego stosunku do małżeństwa i uwłaszczenia chłopów. Bohater pomimo że ma świadomość, iż z woli opiekunów Zosia powinna go poślubić, nie chce jej do niczego zmuszać. Pragnie, aby jego związek z dziewczyną opierał się przede wszystkim na miłości. Proponuje również Zosi, aby ulżyli ciężkiej doli włościan i uwłaszczyli ich ziemię.
Wnioski
Tadeusz to zatem ostatni przedstawiciel szlacheckiego świata, który odchodzi w niepamięć. Jest on swoistym łącznikiem pomiędzy dawną tradycją i przyszłością. Jego wojskowy los przy boku Napoleona jest również symbolicznym losem Polaka, który będzie musiał walczyć w obronie swojej ojczyzny.