Asesor
Znajomy Sędziego, urzędnik, który przybywa do Soplicowa (podobnie jak Podkomorzy) w celu rozsądzenia sporu pomiędzy Soplicą a Hrabią. W poemacie wątek tego bohatera wiąże się ze sporem o charty. Asesor jest właścicielem Sokoła. Wraz z Rejentem prowadzi nieustanne kłótnie o to, czyj pies jest bardziej sprawny. W finale utworu, dzięki podstępowi Wojskiego (wypuszczenie oswojonego zająca), psy łapią zdobycz jednocześnie i w ten sposób spór zostaje zażegnany. Asesor jest także jednym z trzech mężczyzn, którzy będą wspólnie świętować zrękowiny. Wybranką bohatera jest Tekla Hreczeszanka.
Klucznik Gerwazy
Barwna i ciekawa postać. Butny starzec, wierny sługa Stolnika, zamordowanego przed laty przez Jacka Soplicę. Po śmierci pana Klucznik przysięga Soplicom zemstę. Pomimo upływu czasu stary szlachcic spełnia rolę strażnika zamku Horeszków. To on opowiada Hrabiemu dzieje rodziny Stolnika i namawia do zemsty na wrogach. Podczas zjazdu szlachty w zaścianku umiejętnie podjudza towarzyszy do zajazdu na dwór Soplicy. Mściwy i pamiętliwy
Gerwazy uosabia dawne szlacheckie wady, zwłaszcza popędliwość i skłonność do bezmyślnej bijatyki (bitwa na zamku). Mimo tego nie można nazwać tej postaci negatywną. Klucznik jest wierny i przywiązany do swego pana, potrafi wybaczyć wrogowi i wyjawić prawdę o śmierci Stolnika. Gerwazy słynie też z niezwykłej siły, co udowadnia podczas bitwy z Moskalami. W trakcie przyjęcia w dworku Sędziego przekazuje swój cenny rapier (Scyzoryk) generałowi Kniaziewiczowi.
Hrabia Horeszko
Jeden z ostatnich potomków rodu Horeszków, daleki krewny Stolnika i Zosi. Nie znamy jego przeszłości (choć Hrabia napomyka kilkakrotnie o swych romantycznych przygodach we Włoszech), wiadomo jednak, że podróżował po Europie. Do kraju sprowadza go konieczność zakończenia sporu o zamek z Soplicą. Pod wpływem Klucznika arystokrata decyduje się na „romantyczne” rozstrzygnięcie sporu poprzez zajazd.
Hrabia to ciekawa i zabawna postać: romantyk i ekscentryk, dziwak i gentleman w jednym. Taktowny i uprzejmy, zyskuje sobie przychylność Sopliców. Zna się na malarstwie (sam szkicuje) i potrafi prowadzić towarzyską rozmowę. Jest porywczy, łatwo poddaje się nastrojowi chwili (komiczne spotkanie z Zosią, szybka decyzja o zajeździe), ale w decydującym momencie potrafi opanować gniew. Po bitwie z Moskalami dzieli los wygnańców i powraca do Soplicowa jako doświadczony żołnierz.
Jacek Soplica/Ksiądz Robak
Jeden z głównych bohaterów poematu, brat Sędziego i ojciec Tadeusza. W młodości zakochany w córce Stolnika, Ewie. Po odmowie ręki ukochanej, szuka zemsty na jej ojcu. Przypadkiem bierze udział w oblężeniu zamku Stolnika przez Moskali i pod wpływem impulsu zabija go. Pokutuje przez całe swoje późniejsze życie. Bierze za żoną prostą szlachciankę, ale kobieta umiera urodziwszy mu syna. Mały Tadeusz trafia pod opiekę wuja, a sam Jacek rozpoczyna próbę rehabilitacji. Walczy za granicami kraju, agituje na rzecz wolnej ojczyzny, jest łącznikiem politycznym i posłańcem.
Wstępuje do zakonu bernardynów i jako ksiądz Robak prowadzi podwójne życie – pokornego mnicha i bojownika o wolność ojczyzny. Bernardyn działa w Soplicowie od dawna, ale nie wyjawia bliskim swojej prawdziwej tożsamości. Z ukrycie wspiera i finansuje wychowanie młodego Tadeusza i małej Zosi (córki ukochanej niegdyś Ewy).
W trakcie akcji ksiądz wielokrotnie daje przykład odwagi, bystrości umysłu, a gdy trzeba – opanowania. W kluczowym momencie ratuje uwiezioną szlachtę, przybywając z odsieczą. Hrabia i Gerwazy zawdzięczają mu uratowanie życia podczas bitwy. Umierający Soplica wyjawia prawdę o swym pochodzeniu Gerwazemu. Umiera, uzyskawszy przebaczenie dawnych grzechów. Po śmierci zostaje zrehabilitowany i odznaczony Legią Honorową za zasługi na rzecz ojczyzny.
Jankiel
Żyd, zarządca starej karczmy w Soplicowie, utalentowany cymbalista. Postać ciesząca się dużym autorytetem wśród miejscowej szlachty, ze względu na swój patriotyzm. Przypuszczalnie Jankiel, podobnie jak Maciej Dobrzyński, może być wtajemniczony w wojenną przeszłość księdza Robaka.
Maciej Dobrzyński
Maciej Dobrzyński jest zwany „Maćkiem nad Maćkami”, „Kurkiem na kościele” lub „Królikiem”. Jest seniorem zubożałego, szlacheckiego rodu Dobrzyńskich, zamieszkujących zaścianek w Dobrzyniu. Jest to sędziwy starzec o wojennej przeszłości, mądry i roztropny, znany z umiejętności łagodzenia sporów. To do niego przyjeżdża szlachta, podburzona przez Gerwazego do ataku na Soplicę. Maciek wygania dyskutantów, gdy zauważa ich jednomyślność w kwestii absurdalnego zajazdu na sąsiada. Po uwięzieniu najeźdźców przez Moskali Maciej wraz z księdzem Robakiem uwalnia zakutą w dyby szlachtę.
Płut
Rosyjski major (polskiego pochodzenia), dowódca oddziału Rosjan, którzy nocą napadają na pijaną szlachtę. Postać negatywna, uosobienie popędliwości i braku manier. Widząc starania Sędziego o uwolnienie najeźdźców, stara się wyłudzić od niego ogromny okup. Pod wpływem alkoholu traci panowanie nad sobą i doprowadza do sprzeczki z Tadeuszem. Podczas bitwy daje przykład tchórzostwa. Ginie, zabity przez Gerwazego „pro publico bono” (łac. „dla wspólnego dobra”).
Podkomorzy
Bliski znajomy Sędziego (Soplica spędził młodość w jego domu), pojawia się w Soplicowie jako urzędnik państwowy, mający rozsądzić kwestię sporu o zamek. Podkomorzy wraz z rodziną zostaje przyjęty jako honorowy gość i zajmuje zawsze najwyższe miejsce przy stole. Początkowo Sędzia zamierza wydać Tadeusza za jedną z jego córek (Annę), ale rezygnuje z tego pomysłu po burzliwej dyskusji z Telimeną.
Protazy Brzechalski (Woźny)
Sługa i domownik Sędziego, często działający wbrew wyraźnym zakazom swego pana (przygotowanie kolacji w zamku, należącym oficjalnie do Hrabiego). Jako woźny odpowiada za dostarczenie Horeszce pozwu sądowego.
Rejent Bolesta
Kolejna postać, która przybywa do Soplicowa w celu wyjaśnienia sporu o zamek. Kłótliwy i gwałtowny, spiera się z Asesorem o szybkość swojego charta, Kusego. W finale poematu zostaje narzeczonym Telimeny. Ośmiesza się przed gośćmi, prezentując się podczas uczty w wykwintnym, francuskim stroju.
Rykow
Rosjanin, kapitan oddziału dowodzonego przez majora Płuta. Człowiek przychylny Polakom, znający dobrze mieszkańców soplicowskiego dworu. Po śmierci Płuta obiecuje Sędziemu pomoc, nie przyjmuje proponowanego okupu, powołując się na poczucie honoru.
Sędzia Soplica
Gospodarz dworu w Soplicowie, brat Jacka, opiekun Tadeusza. Sędzia to gospodarny i roztropny właściciel dużej posiadłości ziemskiej. Ze względu na swe zachowanie i ogromny patriotyzm cieszy się dużym poważaniem zarówno szlachty, jak i chłopów. Ceni dobre obyczaje, uczciwość i pracowitość. Jako gospodarz stara się nie uchybić żadnemu z gości, szanuje zwłaszcza starszych i kobiety. Z oddaniem wypełnia wolę ukrywającego się brata.
Pod wpływem księdza Robaka rezygnuje z pozwu przeciw Horeszce i postanawia poświęcić się przygotowaniom do powstania. Jak wiadomo, wielkie plany niszczy późniejszy „najazd” Hrabiego. Po odkryciu tożsamości bernardyna, zachowuje tajemnicę i nie wyjawia jej nawet Tadeuszowi. Sędzia to szlachetny bohater, starający się zachować dawne obyczaje i zawsze postępować z honorem.
Stolnik Horeszko
Ojciec Ewy, właściciel zamku. Butny i gniewny szlachcic, spraszający na zamek tych, którzy mogą go wesprzeć podczas wyborów do sejmiku. Toleruje obecność (i miłość do córki) Jacka Soplicy tak długo, dopóki młody szlachcic jest mu potrzebny. Ginie podczas ataku Moskali na zamek z ręki samego Jacka. Przed śmiercią przebacza zabójcy.
Tadeusz Soplica
Tytułowy bohater poematu, syn Jacka Soplicy, bratanek Sędziego, przyszły narzeczony Zosi. Dwudziestokilkuletni młodzieniec przybywa do Soplicowa po zakończeniu nauki w Wilnie. Przystojny, sprawny fizycznie, ciekawski i nieco naiwny, wzbudza powszechne zainteresowanie młodych kobiet. Tadeusz wie, że Sędzia ma zamiar go szybko wyswatać. Sam bohater w krótkim czasie poznaje dwie piękne kobiety, przypadkiem myli je ze sobą, z czego zda sobie sprawę trochę zbyt późno. Po powrocie do domu młody Soplica ma zamiar nadrobić zaległości w „używaniu życia”, poluje, romansuje i bierze udział we wszystkich rozrywkach proponowanych gościom Sędziego.
Jego prawdziwy charakter ujawnia się podczas bitwy z Moskalami. Tadeusz prezentuje się jako człowiek honoru (staje w obronie Telimeny) oraz wyśmienity i opanowany strzelec. Po zakończeniu bitwy musi opuścić ojczyznę, podobnie jak pozostali uczestnicy zajazdu. Wcześniej przyrzeka rękę Zosi, wzruszony jej szczerym uczuciem. Tadeusz to postać sympatyczna, nie pozbawiona wad (kochliwość, popędliwość), ale szczera i gotowa do poświęceń. Prawdopodobnie będzie dobrym następca Sędziego i roztropnym gospodarzem Soplicowa.
Telimena
Daleka krewna Sędziego, opiekunka Zosi. Telimena to dojrzała kobieta, świadoma własnej urody. Większość życia spędziła w Petersburgu. Zna się na malarstwie, sztuce, potrafi prowadzić towarzyska rozmowę. Sprawuje opiekę nad Zosią i jest odpowiedzialna za jej wychowanie. Sędzia traktuje ją z szacunkiem i chętnie zasięga jej rady.
Telimena jest piękną kobietą, wśród dworskich gości cieszy się (słuszną) opinią kokietki. Flirtuje z Tadeuszem, jednocześnie rozmyślając o ewentualnym małżeństwie z Hrabią po to, by ostatecznie zaręczyć się z Rejentem. Telimena to postać tragikomiczna. Bawi jej przywiązanie do petersburskich obyczajów i strojność nieadekwatna do wiejskiego otoczenia. Śmieszą zabiegi wobec mężczyzn, ale z drugiej strony trudno odmówić bohaterce prawa do poszukiwania nie tyle miłości, co statecznego męża. W finale Telimena odnajduje go w Rejencie, skłonnym do poświęceń na rzecz ukochanej (ubieranie się na francuską modłę).
Wojski Hreczecha
Bliski sługa Sędziego, zamieszkały w dworze. Soplica był niegdyś zaręczony z jego córką, ale dziewczyna szybko zmarła. Wojski to „relikt” czasów szlacheckich, zna i kultywuje dawne obyczaje. Jest doświadczonym i cenionym myśliwym (koncert na rogu), żołnierzem oraz kucharzem. Zna wiele ciekawych opowieści, którymi raczy gości Sędziego (m.in. opowieść o Domejce i Dowejce). Sprytnemu szlachcicowi udaje się podstępem zakończyć spór pomiędzy Asesorem i Rejentem (wypuszcza w pole oswojonego zająca).
Zosia Horeszkówna
Córka Ewy Horeszko, sierota wychowywana przez Telimenę w domu Sędziego. Czternastoletnia panna, piękna i nieśmiała, przeżywa pierwszą, młodzieńczą miłość do Tadeusza. Telimena wprowadza ją na „salony” planem wydania młodej podopiecznej za mąż. Niewinna uroda Zosi budzi powszechny zachwyt (i uświadamia Tadeuszowi jego pomyłkę…). O dziewczynę zaczyna starać się sam Hrabia. Ostatecznie Zosia zostaje zaręczona z Tadeuszem, dzięki czemu doprowadza do pogodzenia się dwóch zwaśnionych rodzin. Podczas zaręczyn ubiera skromny, ludowy strój, czym wzrusza zgromadzonych na przyjęciu wojskowych.