Jacek Soplica to główny bohater „Pana Tadeusza”. Skomplikowane dzieje tego bohatera układają się w wyraźną biografię człowieka, z który ze szlacheckiego hulaki, zmienia się w bojownika o narodową sprawę. Metamorfoza ta odbywa się jednak kosztem zbrodni, która kładzie się cieniem na losie postaci i jest dla Soplicy nieprzezwyciężoną traumą.
Jacek Soplica
Dzieje Jacka Soplicy wyraźnie dzielą się na dwie części. Pierwszą z nich wyznacza typowy żywot polskiego szlachcica-awanturnika, drugą natomiast walki narodowowyzwoleńcze.
W młodości Jacek Soplica jest istnym wcieleniem wad ziemiaństwa: nie stroni od awantur i alkoholu, wiedzie hulaszczy tryb życia i dzięki swojemu pieniactwu robi karierę na dworze zamożnego magnata, Stolnika Horeszki. Kiedy jednak zakochuje się w córce Stolnika, Ewie, okazuje się, że w oczach swojego kompana nie jest najlepszym kandydatem do ręki dziewczyny. Soplica to bowiem niezamożny szlachcic, który nie dorównuje Ewie majątkiem i urodzeniem. Stolnik podaje więc Wąsalowi „czarną polewkę” i odprawia zakochanego nieszczęśnika.
Soplica gnębiony chęcią zemsty, wykorzystuje pierwszą okazję do zemsty na wrogu i zabija magnata. Tę część biografii Wąsala charakteryzuje przede wszystkim duma i pycha. Bohater nie potrafi panować nad własnymi emocjami i dopuszcza się strasznej zbrodni. Co więcej, jego zachowanie przyczynia się również do śmierci żony i osierocenia syna Tadeusza.
Ksiądz Robak
Okazuje się, że bohater nie potrafi sobie jednak poradzić z piętnem zbrodni, tym bardziej, że zabijając Stolnika wykorzystał najazd Moskali na jego zamek. Fakt ten powoduje, że Soplica traci w oczach całej szlachty reputację i popada w alkoholizm. W końcu jedynym wyjściem dla bohatera staje się pokuta. Soplica musi odkupić swoje dawne grzechy pokorą i walką.
Przyjmuje tożsamość zakonnika i zmienia imię. Odtąd będzie się nazywał Robak, co oznacza stworzenie, które czołga się w prochu. Bohater zaciąga się do armii Napoleona i bije się na wszystkich frontach Europy: pod Hohenlinden, Jeną czy Samosierrą. Można jednak powiedzieć, że ostateczne odkupienie win Soplicy polega na ocaleniu życia Hrabiemu, ostatniemu z Horeszków i Gerwazemu. Istotne jest także to, że ksiądz Robak potrafi zadbać o losy Zosi, córki zmarłej Ewy. Gerwazy, mściciel rodziny Horeszków ostatecznie przebacza Jackowi Soplicy.
W scenie śmierci księdza Robaka, widzimy, jak bohater przebacza też Gerwazemu, który zniszczył dzieło życia, czyli przygotowywane na Litwie powstanie. Ostatecznym potwierdzeniem bohaterskich czynów Soplicy jest pośmiertnie odznaczenie go Legią Honorową.