Kim była najpotężniejsza kobieta Imperium Osmańskiego? Polką? Ukrainką? Rusinką? A może Włoszką lub Francuzką? Dziś na to pytanie nie da się udzielić jednoznacznej odpowiedzi, lecz można udzielić odpowiedzi najbardziej prawdopodobnej.
Pochodzenie
Roksolana, bo o niej mowa, najpewniej była córką ukraińskiego popa z Rohatynia na ówczesnej Rusi Czerwonej. W XVI wieku były to tereny leżące na samych Kresach Wschodnich Rzeczypospolitej, dzisiaj jest to terytorium państwowe Ukrainy. Urodziła się prawdopodobnie około roku 1505, jako Aleksandra lub Anastazja Lisowska. Na jej pochodzenie ma właśnie wskazywać przydomek Roksolana, co znaczy dosłownie „Rusinka”. Jako nastolatka trafiła do tureckiej niewoli i kupiona na targu niewolnic w Konstantynopolu, przez wielkiego wezyra Ibrahima Paszę, trafiła do haremu sułtana Sulejmana Wspaniałego.
W haremie niezwłocznie dostrzeżono jest słowiańska urodę. Zresztą w czasach Imperium Osmańskiego wiele kobiet pochodzących z terenów słowiańskich było branych w jasyr i trafiało do haremu. Roksolana miała szczęście w nieszczęściu, że trafiła na dwór najpotężniejszego władcy Wschodu, którego w sobie rozkochała. W haremie otrzymała nowe imię – Hurrem, co znaczy „radosna” lub „pogodna”.
Sułtan Sulejman Wspaniały tak bardzo zakochał się w rudowłosej Słowiance, że oddalił z haremu wszystkie swoje kobiety, również swoją dotychczasową konkubinę i matkę swego jedynego syna, Mahidevran. W wyniku intryg Hurrem, lub raczej walki o wpływy na dworze, zginął wielki wezyr Ibrahim Pasza, dokładnie ten sam, który zakupił ją na targu niewolników i sprowadził do pałacu sułtana. Rolsolana wiedziała doskonale, ze jeśli nie wyeliminuje dotychczasowej konkubiny, jej syna oraz wszystkich swoich przeciwników na dworze, to straci w najlepszym wypadku możliwość decydowania o swoim losie, a w najgorszym życie. Zaczęła więc działać. Walcząc o wpływy, doprowadziła do zamordowania, w 1553 roku, następcy tronu, księcia Mustafy. Było to o tyle zrozumiałe, że gdyby Mustafa przejął tron po śmierci ojca, wydałby rozkaż uduszenia wszystkich synów Hurrem. Oskarżono więc Mehmeda o zdradę, czyli próbę obalenia swojego ojca i z jego rozkazu został uduszony.
Życie rodzinne
Roksolana urodziła Sulejmanowi sześcioro dzieci – kolejno Mehmeda w 1521 roku, córkę Mihrimah, synów Abdullaha - zmarłego w dzieciństwie, Selima - przyszłego władcę o przydomku „Pijak”, Bajazyda – którego zamordował Selim oraz Dżihangira, który był garbaty.
Mehmed zmarł na czarną ospę, Dżihangir najprawdopodobniej popełnił samobójstwo kiedy dowiedział się o straceniu swego przyrodniego brata Mustafy a Bajazyda razem z dziećmi zamordował własny brat Selim. Mihrimah natomiast była zarządcą haremu i w historii zapisała się jako jedna z najpotężniejszych kobiet Imperium Osmańskiego. Selim natomiast po śmierci ojca przejął władzę jako Selim II Pijak. Jego rządy to czasy rozkładu i słabości polityczno-militarnej Turcji.
Po śmierci matki Sulejmana Wspaniałego, doszło do ślubu między Roksolaną a władcą Imperium Osmańskiego. Miało to miejsce w roku 1534 roku. Cóż takiego miała w sobie piękna Słowianka, że sułtan turecki popełnił dla niej mezalians. Oprócz urody miała spryt i była odważna. Nie lękała się postępować niekonwencjonalnie, kiedy chciała coś osiągnąć. Dobrze rozumiała naturę swego tureckiego ukochanego i dzięki temu miała także nieznaczny wpływ na politykę, jaka prowadził. Sulejman jej ufał i dlatego dopuszczał ją do niektórych spraw państwowych. Tak było ze stosunkami polsko-tureckimi. Na przestrzeni lat Roksolana starała się dbać o to, aby Sulejman okazywał swoją przyjaźń królowi polskiemu. Oczywiście ta przyjaźń była również uwarunkowana wspólnych przeciwnikiem, jakim byli austriaccy Habsburgowie, jednak Hurrem również miała na tą sprawę pewien wpływ. Nie należy przeceniać jej wpływu na decyzje polityczne władcy, jednak sam fakt, że przez małżeństwo z nią Sulejman zerwał z tradycją (pierwszy raz w historii żoną sułtana została wyzwolona niewolnica), świadczy o jej niepodważalnej pozycji na dworze.
Działalność charytatywna
Hurrem zajmowała się także działalnością charytatywną. Nieistotne są powody, wśród których podaje się min. brak popularności wśród ludu, który oskarżał Roksolanke o czasy. Faktem jest jednak, że nakazała budowę kompleksu Haseki Sułtan, gdzie znajdował się szpital, szkoła, biblioteka, hamam (łaźnia). Obok meczetu Hagia Sofia postawiła także kuchnię dla ubogich.
Do dziś, mimo że od jej smierci minęł już ponad 450 lat, jest postacią kontrowersyjną. Jedno oskarżają ją o intrygi, które doprowadziły do upadku Imperium Osmańskiego a inni widzą w niej bohaterkę i symbol złotego wieku kraju leżącego nad Bosforem.