Parnasizm - cechy, przedstawiciele, definicja

Parnasizm narodził się we Francji około połowy XIX wieku, dominował w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych w poezji, później został wyparty przez symbolizm. Nazwa została zaczerpnięta od trzytomowej antologii poezji współczesnej zatytułowanej „Parnasse contemporain”.
    
Za prekursora parnasizmu uważa się Charlesa Baudelaire`a, Natomiast za twórcę i najwybitniejszego przedstawiciela nurtu przyjmuje się Charlesa-Marie-René Leconte de Lisle`a, przywódcę grupy parnasistów. Parnasiści głosili autonomię sztuki, sprzeciwiali się obciążaniu jej zadaniami moralizatorskimi, dydaktycznymi, społecznymi czy politycznymi. Jednocześnie stronili od przesadnego subiektywizmu i bezpośredniego wyrażania swoich stanów psychicznych. Podstawowym celem sztuki winno być samo piękno. Sztuka miała zachwycać. Dlatego skupiano się na doskonałości formy, pod tym względem prąd zbliżał się do klasycyzmu. W latach sześćdziesiątych zwolennicy parnasizmu skupieni byli wokół pisma „Révue Fantaisiste” pod redakcją Catulle`a Mendésa.
    
Głosząc antyutylitaryzm sztuki, odwracano się od aktualnych kwestii społecznych. Dominowała neutralna tematyka zaczerpnięta z mitologii i kultury starożytnej. Ideałem stał się obiektywizm i intelektualizm poezji.
    
W literaturze polskiej parnasizm nie zaznaczył się zbyt wyraźnie. Wpływ na słabą recepcje prądu miała szczególna sytuacja narodowa i silna nadal tradycja romantyczna. Hasła uwolnienia sztuki od zadań społecznych – a przede wszystkim – od obowiązku patriotycznego z trudem torowały sobie drogę. Elementy tej konwencji, takie jak intelektualizacja, eksperymenty w zakresie wersyfikacji czy szeroki kontekst kulturowy, można dostrzec w twórczości Norwida, a także niektórych pozytywistów. W pozytywizmie tendencje parnasistowskie sprowadzały się do ograniczenia uczuciowości, wprowadzenia tematyki mitologicznej i eksperymentów formalnych. np. Adam Asnyk dążył do zwięzłości, przestrzegał rygorów kompozycyjnych i osiągnął prawdziwy kunszt słowa. W okresie Młodej Polski parnasizm inspirował Zenona Przesmyckiego czy Antoniego Langego.

Przedstawiciele:

We Francji: Charles-Marie-René Leconte de Lisle, Théophile Gautier, Theodore de Banville, Anatole France (tom „Złote wiersze”), Sully Prudhomme, Stéphane Mallarmé, Paul Verlaine, Léon Direx, Francois Coppée, José Maria de Heredia, w Brazylii Olavo Bilac, w Anglii Alfred Tennyson, w Czechach Julius Zeyer.

W Polsce parnasizm przejawiał się w twórczości: Cypriana Kamila Norwida, Adama Asnyka, Felicjana M. Faleńskiego, Zenona Przesmyckiego, Antoniego Langego