Estetyzm - cechy i przedstawiciele

Estetyzm to pogląd charakterystyczny dla literatury postromantycznej i neoromantycznej. Jego podstawowym założeniem jest samoistna wartość sztuki. Termin został wprowadzony przez przeciwników takiego podejścia i początkowo miał znaczenie pejoratywne.
    
Przedstawiciele skrajnego estetyzmu głosili zupełną autonomię sztuki, całkowite uwolnienie jej od obowiązków dydaktycznych, etycznych, ideologicznych, poznawczych i wszelkiego utylitaryzmu. W podejściu umiarkowanym estetyzm pojmowany był jako poszukiwanie piękna we wszystkich przejawach życia oraz szczególna dbałość o formę dzieła. Wychodząc z założenia, że życie ludzkie jest krótkie, ulotne, a wszelkie prawdy subiektywne i podważalne, starano się dostrzegać piękno w otaczającym świecie i oczywiście w sztuce. Przyznawano artyście prawo do wyrażania siebie, stąd sprzeciw wobec użyteczności dzieła.
    
W potocznym rozumieniu estetyzm rozumiany był jako przeciwieństwo literatury zaangażowanej, walczącej, dydaktycznej. Często czyniono z niego zarzut, uznając jego zwolenników za artystów zamkniętych w „wieży z kości słoniowej”.
    
Naczelnym hasłem estetyzmu stało się francuskie L`art pour l`art („szuka dla sztuki”), które znalazło sobie zwolenników także w innych krajach Europy, szczególnie w Anglii. W Polsce zwolennicy estetyzmu skupiali się wokół krakowskiego „Życia” oraz „Chimery”. Przeciwnikami nurtu byli między innymi Stanisław Brzozowski i Antoni Lange. Polemikę z estetyzmem prowadzili też Przesmycki czy Przybyszewski, choć w znacznej mierze byli zwolennikami tego trendu.

Przedstawiciele:

Oscar Wilde, Théophile Gautier, Stefan George oraz symboliści francuscy: Charles Baudelaire, Artur Rimbaud, Paul Verlaine, Stéphane Mallarmé

W Polsce: Zenon Przesmycki, Stanisław Przybyszewski