dokonań w dziedzinach nauki, sztuki i filozofii, dopuściła się tak niewyobrażalnych zbrodni. Ta świadomość przytłaczała, ponieważ nie było sensownego wytłumaczenia, dlaczego „Ludzie ludziom zgotowali ten los” (motto do „Medalionów” Zofii Nałkowskiej). Można śmiało powiedzieć, że żadne wydarzenie w historii nie odcisnęło tak bolesnego piętna na kulturze, zmieniając w sposób nieodwracalny rozumienia świata oraz człowieczeństwa.
Stare łacińskie powiedzenie Inter arma silent musae („W czasie wojny muzy milczą”) zupełnie nie sprawdziło się w okresie II wojny światowej. Trzeba jednak przyznać, że kultura polska poniosła wówczas ogromne straty. W wyniku działań wojennych i okupacji zginęli między innymi tacy twórcy jak: Krzysztof Kamil Baczyński, Tadeusz Gajcy (w powstaniu warszawskim), Tadeusz Boy-Żeleński, Bruno Schulz (zamordowani przez Niemców), Józef Czechowicz (w pierwszych dniach wojny, w czasie nalotu bombowego na Lublin). Stanisław Ignacy Witkiewicz, gdy dowiedział się, że 17 września 1939 roku Armia Czerwona przekroczyła polską granicę, popełnił samobójstwo.
Pozostały utwory, dające świadectwo przeżyć związanych z ówczesną rzeczywistością. Tworzyli również artyści, którym