Upadek Napoleona Bonaparte - przyczyny. Restauracja Burbonów we Francji

Przegrana Napoleona w Rosji i rozpad Wielkiej Armii spowodowały głęboki kryzys w Cesarstwie Francuskim. Państwo to toczyło niemalże od dwudziestu lat kolejne wojny, zarówno domowe jak i zewnętrzne, które pochłaniały zarówno ogromne nakłady finansowe, jak również ludzi, zmobilizowanych do armii. Klęska w Rosji spowodowała, że Napoleon Bonaparte nie miał zbytnio z czego odbudować swojej potęgi.

Dodatkowo okazało się, że system Europy napoleońskiej, budowany przez wiele lat, nie był dostatecznie stabilny, by przetrwać w momencie znacznego osłabienia Francji. Z sojuszu antyrosyjskiego wyłamywały się kolejno Austria, Prusy i kraje niemieckie, przystępując do kolejnej koalicji antyfrancuskiej. Podobnie stało się również w Hiszpanii, gdzie wierne Napoleonowi wojska zaczęły ustępować wobec Anglików. Ważnym czynnikiem był tu kres mitu o niezwyciężonej potędze Napoleona, którego, jak się okazało, można było pokonać.

Gwoździem do trumny dla Cesarstwa była kampania roku 1813, w trakcie której Napoleon utracił tereny Księstwa Warszawskiego. Polacy byli jak dotąd najwierniejszymi sojusznikami Napoleona i w zasadzie jedynym państwem, z którego mógł bez problemu pozyskać rekruta. Bonaparte skupił się na obronie zdobyczy w Związku Reńskim, chcąc za jego osłoną odbudować armię. Liczył on jeszcze przy tym na możliwość zawarcia pokoju i utrzymania własnej władzy, nawet kosztem rezygnacji ze zdobyczy terytorialnych.

Kresem tych planów była przegrana w bitwie pod Lipskiem (16.-19.10.1813), zwanej też „bitwą narodów”. W jej rezultacie wojska francuskie zostały praktycznie rozbite, na stronę koalicjantów przeszły siły saksońskie, a jeden z najwierniejszych sojuszników francuskich, ks. Józef Poniatowski, zginął.

Na początku roku 1814 Napoleon nie był w stanie zmobilizować więcej niż 60-70  tysięcy żołnierzy, którzy zmuszeni byli walczyć z około półmilionową armią koalicjantów. Cesarz Francuzów rozpaczliwie starał się zapobiec ostatecznej klęsce, w czasie tzw. kampanii sześciodniowej (10-14.02.1814) zadając koalicjantom szereg klęsk, nie mógł już jednak powstrzymać nieuniknionej klęski.

31.03.1814 roku wojska koalicji ostateczne wkroczyły do Paryża. Napoleon Bonaparte abdykował ostatecznie 12.04.1814 roku. Zwycięscy pozwolili mu zachować tytuł cesarski i gwardię przyboczną, ale zmusili go też do emigracji na Elbę, wyspę na Morzu Śródziemnym. Na tron francuski wstąpił Ludwik XVIII, pochodzący z Burbonów wygnanych przez rewolucję. Rozpoczął on swoje rządy od próby pogodzenia żądań powracającej arystokracji, jak również powstałej w czasie rewolucji i cesarstwa nowej elity.  Jednakże działanie to było niezwykle trudne. 20.05.1814 roku ostatecznie podpisano traktat pokojowy. Francja wróciła do granic przedrewolucyjnych, a jej dalsze losy miały zostać postanowione na Kongresie Wiedeńskim.