W XII w. pośród ludów germańskich oraz skandynawskich zaszły zmiany odnośnie postrzegania swoich wschodnich sąsiadów. Były one odzwierciedleniem podejścia Europejczyków wobec muzułmanów w okresie wypraw krzyżowych do Ziemi Świętej. Krucjaty północne – podobnie jak te kierowane do Palestyny, zostały zainicjowane przez potężną w tym okresie średniowiecza instytucje Kościoła katolickiego.
Oczywiście krucjaty te w teorii miały stanowić obronę świata chrześcijańskiego. W praktyce jednak nie różniły się w żadnym stopniu od wypraw skierowanych do Palestyny, czy też Egiptu. Jej organizatorom i uczestnikom chodziło przed wszystkim o zagarnięcie nowych obszarów, pomnożenie dochodów, zdobywanie nowych szlaków handlowych oraz zdobycie chwały i pozycji przez władców świeckich i duchownych.
Krucjaty północne, które nazywano również bałtyckimi, były podejmowane przez monarchów Duńskich oraz Szwedzkich. Oprócz nich w wyprawach przeciwko ludom północnej Europy, którzy osiedli na południowych oraz wschodnich brzegach Morza Bałtyckiego, brały udział zakony rycerskie – Krzyżaków i Kawalerów Mieczowych.
W efekcie doszło do narzucenia zwierzchnictwa skandynawskiego oraz niemieckiego nad terenami należącymi do Finów, Estończyków, Łotyszy oraz Prusów. W pierwszej kolejności zostali podbici Liwończycy, Łotysze i Estończycy, a następnie Prusowie oraz Finowie.
Krucjata przeciwko tym pierwszym miała miejsce w XIII wieku. Podbój nastąpił za sprawą strony duńskiej oraz niemieckiej. Wyprawa krzyżowa zakończyła się pełnym sukcesem dla najeźdźców, którzy między sobą podzieli zajęte tereny – niemiecka Konfederacja Inflancka oraz Duńska Estonia.
Dla Polski istotne były krucjaty podejmowane przez księcia Konrada Mazowieckiego, przeciwko pogańskimi Prusom w latach 1221 – 1222. Zakończyły się one jednak niepowodzeniem – granice państwa pozostawały zagrożone przez najazdy plemion pruskich. W skutek tego książę mazowieckie sprowadził do Polski – Krzyżaków. Ci ostatni pojedli skuteczny podbój oraz chrystianizacje Prus.
Zmiany jakie dokonały się na skutek krucjat północnych przetrwały znacznie dłużej, w odróżnieniu od wypraw skierowanych poza kontynent europejski. Niektóre z nich zachowały się nawet do dziś. Do Niemiec na przykład do dziś należy południowo – zachodnie wybrzeże Bałtyku. W całym obszarze, do którego kierowane były krucjaty, wciąż żywe są zachodnie formy chrześcijaństwa oraz innych instytucji.
Ponad to w efekcie wypraw północnych, dokonało się połączenie regionu bałtyckiego z zachodnią Europą w jeden krąg wspólnej cywilizacji – łacińskiej. Dodatkowo zostały również wówczas zaszczepione instytucje charakterystyczne dla okresu średniowiecza – zamki, miasta, prawo feudalne, kościoły wraz z ich prawem, parlamentaryzm.