Niderlandy już od roku 1477 znajdowały się pod panowaniem hiszpańskiej gałęzi Habsburgów – skutek małżeństwa Maksymiliana Habsburga z Marią Burgundzką. Ponieważ z biegiem czasu obszar Niderlandów zaczął stanowić prawdziwą potęgę gospodarczą – głównie za sprawą swoich portów, strona hiszpańska w żadnym stopniu nie zamierzała ustępować z zajętych terenów. Jednocześnie rodziła się opozycja mieszkańców jednego z najbogatszych regionów na świecie wobec obcej władzy.
Wojna osiemdziesięcioletnia w Niderlandach odnosi się do kilkunastu oddzielnych walk oraz powstań mających miejsce w latach 1568 – 1648. Były to konflikty wewnętrzne między powstańcami niderlandzkimi a armią hiszpańską – Niderlandy wchodziły wówczas w skład państwa hiszpańskiego. Najważniejsze wydarzenia z okresu wojny, miały miejsce w czasie reformacji w nowożytnej Europie i kolejno w toku wojny trzydziestoletniej. Ostateczny koniec tego długoletniego konfliktu zbrojnego położył pokój westfalski – jednocześnie kończący wojnę trzydziestoletnią.
W roku 1555 rządy w Niderlandach objął król Filip II. Podobnie do swojego ojca Karola V, kontynułował rozpoczęto przez niego politykę prześladowania heretyków. Jednocześnie na obszarze Niderlandów szerząca się reformacja znalazła wielu zwolenników. Obszary te wówczas znajdowały się pod władzą zwierzchnią Habsburgów – reprezentujących obóz katolicki. Interesy bogatego mieszczaństwa Niderlandów wobec absolutystycznej i zarazem obcej władzy, doskonale wyrażały dwa odłamy reformacji – kalwinizm oraz luteranizm.
Do obozu protestantów przyłączyła się również katolicka szlachta – utworzono wówczas stronnictwo gezów („żebraków”). Od roku 1566 rozpoczęło ono walkę z rządami hiszpańskimi – hiszpańska gałąź Habsburgów. W skutek krwawych działań namiestnika tych ostatnich – księcia Alby, nowo utworzony obóz nie tylko zyskał większą determinacje do działań, ale również przyłączyło się do niego wielu nowych zwolenników.
Dodatkowo jeden z władców terytorialnych Rzeszy – książę Wilhelm I Orański, przyłączył się do antyhiszpańskiego powstania. Wojnę zapoczątkowała bitwa pod Heiligerlee w roku 1568. Na wszystkich zajętych terenach przez powstańców namiestnikiem został Wilhelm Orański. Ten ostatni z resztą doprowadził ostatecznie do zawarcia w roku 1579 unii w Ultrechcie – pomiędzy protestantami a katolikami z obszarów północnych Niderlandów. Wydarzenie to ostatecznie przesądziło o sukcesie powstania oraz stworzyło fundamenty państwowości holenderskiej.
Następnie Stany Generalne północnych prowincji uchwaliły w roku 1581 detronizacje Filipa II Habsburga. Nastąpiło wówczas oderwanie Niderlandów od Hiszpanii. Jednak katolicka część ludności – południowe Niderlandy, pozostała lojalna wobec dynastii panującej. W efekcie nastąpił podział kraju na północną część zamieszkałą głównie przez protestantów – przyszła Holandia oraz część południową wierną Habsburgom, przyszła Belgia.
W roku 1588 prowincje północne – połączone unią utrechcką, ogłosiły się Republiką Zjednoczonych Prowincji Niderlandów. Jednak ogólnoeuropejskie uznanie nowego państwa przyszło dopiero po zakończeniu wojny trzydziestoletniej.
Po śmierci Wilhelma – namiestnika prowincji północnych, jego następcą został Maurycy Orański, jego syn. W dalszym toku wojny zawarto sojusz z Anglią, dzięki któremu powstańcy otrzymali niezbędne wsparcie finansowe. W roku 1607 dochodzi do bitwy morskiej pod Gibraltarem, zakończonej całkowitą klęską floty hiszpańskiej. Po tych wydarzeniach obydwie strony zawarły 12 – letni rozjem.
Walki wznowiono już w trakcie trwania wojny trzydziestoletniej w Europie. Wówczas na czele opozycji anty – hiszpańskiej stanął Fryderyk Henryk, brat i następca Maurycego Orańskiego. Jednak zawarty przez niego sojusz z Francją doprowadził jedynie do utarty kilku miast na rzecz Hiszpanii.
Od roku 1647, już po śmierci Fryderyka Henryka prowadzono rozmowy pokojowe. Zakończyły się one ostatecznie podpisaniem traktatu pokojowego – uznanie Republiki Zjednoczonych Niderlandów. Uzyskanie niepodległości zapoczątkowało szybki rozwój gospodarczy oraz kulturalny. W krótkim czasie Amsterdam stał się głównym europejskim centrum handlu. Już w I połowie XVII w. Zjednoczona Republika posiadała największą flotę handlową oraz wojenną w ówczesnej Europie.