W latach 1462 – 1505 uformowało się ostatecznie w pełni scentralizowane państwo rosyjskie. Okres ten przypada na czasy rządów wielkiego księcia Moskiewskiego – Iwana III Srogiego. Wówczas księstwo moskiewskie zostało przekształcone w największe państwo w ówczesnej Europie.
Za sprawą działań Iwana III do Moskwy przyłączono księstwo jarosławskie oraz rostowskie. Następnie w roku 1478 władca moskiewski opanował i przyłączył Nowogród Wielki. Kolejno w latach 1484 – 1484 przyłączono również ostatecznie Twer. Ponadto w okresie panowania Iwana nastąpiło w roku 1480 formalne zrzeczenie się zwierzchnictwa tatarskiego.
Następcą Iwana III Srogiego był jego syn – Wasal III. W latach 1505 – 1533 zjednoczenie ziem wielkoruskich weszło w fazę końcową. W roku 1510 nowy książę moskiewski włączył Psków, a kolejno w latach 1517 – 1521 księstwo riazańskie. Po przyłączeniu tego ostatniego w posiadaniu Wasyla III znalazły się wszystkie ziemie zamieszkane przez narodowość rosyjską. Od tego też momentu zaczyna mówić się o państwie rosyjskim.
W skutek tych działań nastąpiło zjednoczenie wokół księstwa moskiewskiego znacznych części ziem ruskich. Dalszym kierunkiem ekspansji stała się na wschodzie Syberia, na południu wybrzeże Morza Czarnego, kolejno również Inflanty oraz ziemie Rzeczypospolitej. Powstało rozległe państwo rosyjskie, którego terytorium w I połowie XVI w. wynosiło około 2800 tys. km, a już za rządów Iwana IV Groźnego było dwukrotnie większe.
W państwie moskiewskim jeszcze za panowania Iwana III Srogiego, po śmierci Kazimierza Jagiellończyka (1492), powstały koncepcje poszerzenia terytorium państwa. Jednocześnie Litwa zaczęła wówczas prowadzić wojny obronne ze stroną moskiewską. Ich niepowodzenia zmusiły ich do szukania pomocy w Polsce.
Do wybuchu konfliktów w późniejszych latach między Rosją a Rzeczpospolitą, przyczyniła się również kwestia kozacka. Głównie ze względu na podpisanie ugody kozacko – rosyjskiej w Perejasławiu w roku 1645. Na jej mocy bowiem lewobrzeżna część Ukrainy została przyłączona do Rosji.
Natomiast wojna o Inflanty, stosunkowo istotna dla ekspansji terytorialnej państwa moskiewskiego, rozegrała się w latach 1563 – 1570. Wówczas to po likwidacji państwa zakonnego w Prusach, ich wsparcie utracił Zakon Kawalerów Mieczowych w Inflantach. Obszar ten stanowił bardzo atrakcyjne pod względem gospodarczym terytorium między Dźwiną i Zatoką Fińską – stał się szybko przedmiotem rywalizacji wszystkich państw nad Morzem Bałtyckim.
Do zdobycia tego obszaru dążyła przede wszystkim właśnie Moskwa – porty w Rydze oraz Narwie stanowiły dogodny punkt przeładunku rosyjskiego zboża czy też drewna. Poza Rosją również Dania, Szwecja i Rzeczpospolita zgłaszały pretensje do kontroli nad całością handlu bałtyckiego.
W tej sytuacji wybuchła nieunikniona wojna. Dania sprzymierzyła się wówczas ze Szwecją przeciwko Polsce oraz Rosji. Ostatecznie Inflanty właściwe zostały podzielone między Rosje, która zajęła Dorpat – dzisiejsze Tartu oraz Szwecje, która zatrzymała Estonię z Rewlem.