Iwan IV Groźny – Pochodzenie
Iwan urodził się 25 sierpnia w roku 1530 w Kołomienskoje. Jego ojcem był wielki książę moskiewski w latach 1505 – 1530 Wasyl III z rodu Rurykowiczów. Po śmierci tego ostatniego, Iwan IV został wielkim księciem moskiewskim mając zaledwie 3 lata. Jednak faktyczną władzę w kraju sprawowali wówczas bojarzy.
Matką Iwana była Helena Glińska, która objęła na krótko rządy jako regentka. Wraz ze swoim faworytem Iwanem Oboleńskim, eliminowała wszystkich pretendentów do tronu moskiewskiego. Niedługo po tym zmarła – prawdopodobnie została otruta, a Oboleński został wtrącony do lochu gdzie umarł śmiercią głodową.
Po śmierci matki, ośmioletni wówczas Iwan został skazany na kilka następnych lat na łaskę bojarów. W roku 1539 miała miejsce obława na ludzi wiernych Iwanowi, zainicjowana przez Szujskich. Wówczas to zaufany doradca Wasyla III został pojmany, rozebrany do naga, a następnie bez nawet jakichkolwiek pozorów procesu ścięty.
Dopiero kiedy książę moskiewski ukończył 13 lat postawił się po raz pierwszy. W roku 1543 kazał aresztować księcia Andrieja Szujskiego. Ten ostatni został zabity zaraz po zatrzymaniu. W kolejnych latach kolejni Szujscy oraz ich zwolennicy tracili majątki i swoje stanowiska. Iwan w tym czasie zaczął otaczać się nowymi ludźmi, pośród których najważniejszą rolę odgrywał Wasyl Zacharow. To właśnie za jego sprawą rozprawiono się z opozycją.
W roku 1547 – po uzyskaniu pełnoletniości, Iwan IV Groźny koronował się w Moskwie na cara Rusi. Fakt ten podkreślił dążenia młodego władcy do osiągnięcia władzy absolutnej na wzór bizantyjski.
Iwan IV Groźny – Lata panowania
Już miesiąc po koronacji carskiej, Iwan Groźny poślubił swoją pierwszą, jak się później okazało jedną z wielu żon – Anastazje Zacharinę – Koszkinę. Tym samym jako pierwszy władca zerwał wówczas z tradycją rodzinną poślubiania cudzoziemek. Po śmieci Anastazji drugą żoną Iwana została w roku 1561 kaukaska piękność – Maria Tiemigriukowna. Zmarła jednak już trzy lata po ślubie. Iwan podejrzewając, iż jego żona została otruta przez jego wrogów, rozpoczął koleją falę terroru.
Trzecią żoną została natomiast córka kupca, wybrana na drodze konkursu z około dwóch tysięcy kandydatek – Marfa Sobakina. Ta jednak żyła zaledwie 2 tygodnie od dnia ślubu. Iwan po raz kolejny wykorzystał ten fakt do siania terroru, jakoby i ta żona została otruta – skazał na pal m. in. jej brata. Pomimo, iż religia prawosławna zabraniała czwartego małżeństwa, dla cara nie stanowiło to większego problemu i ożenił się w roku 1572 z Anną Kołtowską. Trzy lata później została wysłana przez męża do klasztoru – przeżyła cara aż o 42 lata.
Piątą żoną została natomiast Anna Wasilszczykowa, jednak przyłapana z kochankiem trafiła do klasztoru do czwartej żony. Wcześniej jednak jej kochanek został wbity na pal pod jej oknem. Szósta żona Wasylisa Mieletniewa również została przyłapana z kochankiem. Jego zabito na miejscu, a Wasylisa została obok niego pochowana żywcem. W chwili kiedy Iwan odkrył, że jego siódma żona nie jest już dziewicą, praktycznie zaraz po ślubie kazał ją utopić. Ostatnią ósmą żoną została w roku 1580 – Maria Nagol, której udało się przeżyć swojego męża.
Pomimo częstych zmian partnerek, Iwan IV Groźny miał utrzymywać dobre stosunki ze swoim synem, również noszącym imię Iwan. Brał on udział razem z ojcem w okrutnej rzezi Nowogrodu w roku 1570. Śmierć miało ponieść wówczas aż 60 tysięcy mieszkańców miasta. Podobno przywiązywano ich do sań i spychano do lodowatej rzeki. W skutek tego woda aż wystąpiła z brzegów ze względu na tak dużą ilość ciał.
Kilka lat po tym wydarzeniu syn Iwana zmarł, na skutek uderzenia go przez cara w głowę laską z metalowym zakończeniem. Miało to mieć miejsce podczas kłótni Iwana IV z synem dotyczącej ubioru jakie nosiła synowa cara. Ten ostatni miał ją uderzyć tak mocno aż poroniła. W toku kłótni, w furii car uderzył również syna. Rana okazał się śmiertelna i zmarł kilka dni później.
Iwan IV Groźny w okresie swojego panowania stworzył podstawy swoistej formy rosyjskiego absolutyzmu – samodzierżawia. W swoich działaniach starał się przede wszystkim ograniczyć wpływ znienawidzonych przez niego bojarów, opierając się przy tym na awansowanej przez siebie średniej szlachcice.
Car wydzielił ogromne obszary tworząc tzw. opryczninę. Były to tereny oddzielone od pozostałych część ziem rosyjskich z własną administracją oraz skarbowością – państwo w państwie. Ponadto w roku 1560 car utworzył specjalne formacje o charakterze wojskowym – tzw. opriczników. Członkowie tej grupy byli całkowicie podporządkowani władcy, a ich podstawowym celem były prześladowania bojarów.
Czasy rządów Iwana IV Groźnego cechowała również bardzo aktywna i przy tym również agresywna polityka zagraniczna. Strona rosyjska zdobyła w tym okresie Kazań, Astrachań oraz zachodnią część Syberii. W roku 1552 car zaanektował Chanat Kazański, a w roku 1554 Astrachański, a natomiast w roku 1582 przyłączył Chanat Syberyjski.
Za sprawą jego działań na obszarze Inflant wybuchła wojna między Rosją, Danią, Szwecją oraz Rzeczpospolitą. Jeszcze przed jej wybuchem, w roku 1558 Iwan zdobył Dorpat oraz Narwę. Ponadto car doprowadził również do nawiązania kontaktów handlowych z Anglią.