Kolęda katyńska - interpretacja i analiza wiersza

„Kolęda katyńska” - analiza

„Kolęda katyńska” Kazimiery Iłłakowiczówny napisana została w 1943 r. Utwór ten porusza temat jednego z najtragiczniejszych ciosów w polskiej historii – okrutnego mordu w Katyniu, w wyniku którego Rosjanie wyeliminowali m.in. ówczesny kwiat żołnierstwa polskiego.

Utwór Iłłakowiczówny składa się z czterech strof. Trzy pierwsze zbudowane są z czterech dziesięciozgłoskowych wersów o rymach przeplatanych. Bardzo ciekawą konstrukcją odznacza się ostatnia strofa. Składa się ona z pięciu linijek o następującej ilości sylab: 10, 10, 9, 1, 10. W ten sposób wyodrębnione zostało słowo „Duch”. Układ rymów w ostatniej strofie wygląda następująco: abacb (przeplatany, lecz zakłócony słowem „Duch”).

Warstwa stylistyczna utworu jest rozbudowana. Pojawiają się tutaj: epitety (np. „wielki muzyk”, „nowe całkiem pieśni”), metafory („Bożą, wolną ciszą”, „ciała pełne blasku”), zdrobnienia („dzwoneczkami”, sosenkami”), wyliczenia („światłem, kwieciem, srebrem zakołyszą”)”, anafory (wersy rozpoczynające się od „I”, strofy od „Kiedyś”).

„Kolęda katyńska” należy do nurtu liryki pośredniej, patriotycznej.

„Kolęda katyńska” - interpretacja

Wiersz Iłłakowiczówny rozpoczyna się metaforyczną wizją muzyka, który „(...) martwe rzędy weźmie na klawisze”. W ten sposób powstanie „straszliwa ballada” – pieśń opisująca dramatyczne wydarzenia. Być może wówczas okrutna zbrodnia zostanie nagłośniona, a świat usłyszy o niej i odda ofiarom sprawiedliwość.

Kolejne dwie strofy opisują taki właśnie moment – kiedy piasek z Katynia zostanie wzięty przez ludzi i „(...) zaniesiony do Pekinu, Moskwy i Madrytu”, a w ślad za nim pójdą w świat wieści. Wraz z odkrywaniem tego, co chowa ziemia, odkryta zostanie prawda.

W katyńskim lesie zamordowano najwspanialszych polskich żołnierzy. Właśnie wtedy podjęto próbę unicestwienia ducha polskiego narodu. Chociaż okrutna i bolesna dla wszystkich rodaków, zakończyła się ona jednak niepowodzeniem. Kiedyś nadejdzie czas, w którym wszystko wyjdzie na jaw, a „Prawdę znowu ucieleśni/ Duch/ Żywym Słowem – z katyńskiego piasku”.

„Kolęda katyńska” należy do najbardziej rozpoznawalnych polskich utworów patriotycznych. W krótkich i niezwykle pięknych słowach poetka oddała hołd zamordowanym w Katyniu (metaforyczne porównanie rzędów mordowanych do rzędów klawiszy). Jej słowa pełne są także nadziei – nadziei na to, iż ofiara polskich żołnierzy nigdy nie zostanie zapomniana (wizja artysty ją upamiętniającego), a prawda o ich heroicznej postawie rozsławi ofiary na całym świecie.

Warto zaznaczyć, że zbrodnia katyńska od samego początku była skrzętnie ukrywana przez stronę rosyjską. Po odkryciu masowych mogił 25 kwietnia 1943 r. (dokonali tego Niemcy) stosunki dyplomatyczne między Polską i ZSRR, nawiązane na podstawie paktu Sikorski-Majski, zostały zerwane. Wciąż jednak panowała zupełna dezinformacja. Dlatego wiersz Iłłakowiczówny stanowi przykład gorącego patriotyzmu i odczytywane może być jako dążenie do poznania prawdy, danie jej świadectwa oraz pragnienie godnego upamiętnienia bohaterów narodowych.

Polecamy również:

  • Antoni Słonimski - biografia i twórczość

    Antoni Słonimski urodził się w 1895 r. w Warszawie, w rodzinie zasymilowanych Żydów. Ukończył Akademię Sztuk Pięknych i w pierwszym okresie działalności artystycznej tworzył grafikę, malarstwo i rysunek satyryczny. Więcej »

  • Antoine de Saint-Exupery - biografia

    Antoine de Saint-Exupéry urodził się 29 czerwca 1900 r. w Lyonie we Francji. Był dzieckiem hrabiego.  Uczył się w szkole jezuitów. W wieku 12 lat pierwszy raz przeleciał się samolotem. Więcej »

  • George Orwell - biografia i twórczość

    George Orwell, a właściwie Eric Arthur Blair, przyszedł na świat 25 czerwca 1903 r. w Motihari, indyjskim mieście leżącym nieopodal Nepalu. Wywodził się z wyższej klasy średniej. Jego ojciec – Richard Walmesley Blair – był urzędnikiem administracji brytyjskiej (pracował w Departamencie Opium), a matka... Więcej »

  • Aleksander Kamiński - biografia i twórczości

    Kamiński był żołnierzem Armii Krajowej, harcmistrzem, pedagogiem, historykiem, pisarzem.  Urodził się 28 stycznia 1903 roku w Warszawie. We wczesnym dzieciństwie wyjechał wraz rodzicami na Ukrainę. Uczęszczał do szkoły powszechnej w Kijowie, a później w Humaniu. Po śmierci ojca (1911) rozpoczął pracę... Więcej »

  • Władysław Broniewski - biografia i twórczość

    Władysław Broniewski urodził się 17 grudnia 1897 r. w Płocku. Pochodził z rodziny inteligenckiej, która miała szlacheckie korzenie. Jego ojciec – Antoni Broniewski – pracował w banku jako kasjer. Kiedy przyszły poeta miał 5 lat, mężczyzna zmarł. Chwilowo rodziną opiekował się dziadek będący... Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 3 + 1 =
Ostatnio komentowane
ale banalne
• 2025-04-09 16:07:25
Może być
• 2025-03-27 18:35:05
siema mega fajne
• 2025-03-22 08:47:31
dzięki
• 2025-03-10 15:14:41
bardzo to działanie łatwe
• 2025-03-03 13:00:02