chwili namysłu wita pielgrzyma, przedstawia się jako Polak i ofiarowuje pomoc. Niestety pielgrzym nie słyszy wezwania i odchodzi.
Pomnik Piotra Wielkiego
Wieczorem pod pomnikiem Piotra I pojawiają się dwaj mężczyźni. Jeden z nich to niedawno przybyły pielgrzym, drugi jest znanym rosyjskim poetą. Obydwaj wpatrują się w górującą nad nimi postać. Poeta opowiada o budowie pomnika przez carycę. Porównuje go do monumentu rzymskiego cesarza Marka Aureliusza. Ten, w przeciwieństwie do rosyjskiego cara, był kochanym przez swój lud. Zasłynął też z mądrości i prawdziwej troski o własne państwo. Postawa Piotra nasuwa skojarzenia z jego tyranią. Rosyjski wieszcz wróży jednak kres rządów okrutnych carów.
Przegląd wojska
Opis przeglądu wojska dokonywanego przez cara codziennie o dziesiątej. Widowisko odbywa się na wielkim placu i gromadzi tłumy gapiów. Wojskowi są wyćwiczeni, konie stąpają powoli, a rzędy jeźdźców ustawiono w regularnych odstępach. Ćwiczeniom towarzyszy donośny dźwięk trąb. Za wojskiem ciągną armaty. Gdy jeźdźcy zapełniają cały plac, pojawia się sam car, a za nim generałowie i adiutanci. Władca przeprowadza pokazowe ćwiczenia, zagraniczni goście gratulują mu odwagi i znajomości wojennej taktyki. Po zakończeniu długiego widowiska na placu boju pozostają trupy żołnierzy zadeptanych podczas ćwiczeń. Jeden z rannych głośno przeklina cara. Niektórzy twierdzą, że młody człowiek to Litwin oddany na szkolenie do wojska.
Oleszkiewicz
Opis wyglądu miasta na dzień przed powodzią petersburską (1824). Wieczorem, brzegiem Newy podąża para podróżnych. Mężczyźni zauważają nad brzegiem rzeki dziwnego człowieka, mierzącego poziom wody. Jeden z podróżników rozpoznaje w nim polskiego malarza, znanego ze swych wieszczych zdolności. Starzec nie chce rozmawiać z przybyszami. Głośno wypowiada słowa wróżące kres wielkiemu miastu i odchodzi. Swoje prorocze groźby powtarza pod pałacem cara.
Do przyjaciół Moskali
Podmiot liryczny wspomina swoich rosyjskich przyjaciół, którzy udzielili mu pomocy podczas wygnania. W wierszu padają nazwiska dekabrystów – Rylejewa i Bestużewa. Pierwszy został powieszony, drugi ukarany przymusową pracą w syberyjskich kopalniach. Poeta ma nadzieję, że jego słowa dotrą kiedyś do przyjaciół i będą zwiastunem długo oczekiwanej wolności.