Termin
Mesjanizm to nazwa zjawiska w literaturze romantycznej, które posiada rodowód religijny. Termin wywodzi się od słowa „mesjasz” zaczerpniętego z hebrajskiej „Biblii”, które oznacza zbawcę. Mesjanizm to zatem przekonanie o nadejściu „Bożego pomazańca”, który zbawi ludzkość i zapoczątkuje na ziemi okres wiecznej szczęśliwości. Owym zbawcą może być zarówno jednostka, jak i zbiorowość.
Geneza
Jak stwierdza Stanisław Pieróg, mesjanizm jest oznaką kryzysu kultury i pojawia się w epokach wielkich przełomów. Mesjanizm romantyczny z jednej strony wyrastał ze zwrotu w stronę duchowości i religii (w opozycji do filozofii oświeceniowej), a z drugiej stanowił sprzeniewierzenie się oficjalnej doktrynie Kościoła. Właśnie w okresie romantyzmu po raz pierwszy pojawiła się nazwa mesjanizm. Została ona użyta w 1831 r. przez Józefa M. Hoene-Wrońskiego.
Znaczenie
Mesjanizm romantyczny przejawiał się w filozofii, polityce i literaturze. Koncepcje mesjanistyczne wykorzystywali pierwsi utopijni socjaliści, jak Claude Henri de Saint-Simon. Szczególne rozwinięcie znalazł jednak w literaturze polskiej. Miała na to wpływ specyficzna sytuacja Polski, która pod koniec XVIII w. utraciła własną państwowość, a r