Cleft sentences to szczególny typ zdań w języku angielskim zaczynających się od zaimka 'it'. Ich funkcją jest zwykle podkreślenie rzeczownika (sprawcy czynności, okoliczności zdarzenia). Wyróżniamy dwa typy cleft sentences.
1. Konstrukcja pierwszego rodzaju cleft sentence wygląda następująco:
it + czasownik 'to be' + rzeczownik + that/who
Przykład:
She bought the computer yesterday. - Ona kupiła wczoraj komputer.
It was the computer (that) she bought yesterday. - Tym, co kupiła wczoraj, był komputer.
It was she who bought the computer yesterday. - To ona kupiła wczoraj komputer (Ona była tą osobą, która kupiła wczoraj komputer)
Cleft sentences umożliwiają również uwypuklenie innych elementów zdania (czynność, czas, powód). Spójrzmy na przykłady poniżej.
Jeśli zamiast rzeczownika użyjemy czasownika w formie gerundialnej, to podkreślimy czynność:
It is swimming that we enjoy the most (To pływanie najbardziej lubimy)
It was running that she found very tiring (To bieganie uważała za najbardziej męczące)
W celu podkreślenia czasu dodajemy 'when' lub 'until', np.:
It was only when I saw him that I fell in love with him.
It wasn't until they had left that I started working.
Możemy także wysunąć na pierwszy plan powód używając 'because':
It is because we have a big house that we invite you so often.
It was because you didn't call me that I got angry.
Przy użyciu cleft sentence możliwe jest także budowanie kontrastowych wypowiedzi:
I like cheescakes a lot, but it's an apple pie that I like most.
They enjoyed Paris, but it was Bangkok that they loved.
Różne przykłady cleft sentences:
It was Adam who broke the window.
It was only when we arrived that we felt disappointed.
It is how she laughs that makes her so adorable.
It is where you live that I went shopping yesterday.
It was the scenery what was so important.
2. Drugi typ cleft centences ma następującą konstrukcję: What.../All... + czasownik 'to be'
Zdania podrzędne zaczynają się tutaj od 'what.../all..'. Tego typu cleft sentences mogą uwypuklać którąkolwiek część zdania.
Przykłady:
What I particularly liked while being in London was Big Ben.
What he is looking for is his car keys.
What really annoys us is when you ask stupid questions.
What they are doing at the moment is working.
All I need now is a new mobile phone.
Cleft sentences i relative clauses
Cleft sentences występują również w przypadku relative clauses. Określone części zdania podkreślane są tu za pomocą takich wyrazów jak: thing, person, time, place, reason, np.:
The reason why we decided to go there was to relax.
The place where they met was in a shopping mall.
The thing that she noticed first was a big piano.
The time we saw you yesterday was 5 o'clock.
The person who helped us in New York was a famous actor.