Spójniki służą łączeniu (linking words) poszczególnych elementów zdania pojedynczego lub co najmniej dwóch zdań w jedno zdanie (złożone współrzędnie lub podrzędnie).
W tej sekcji skupimy się głównie na spójnikach w zdaniach złożonych.
Spójniki dzielimy ze względu na zdania, w których występują na:
- współrzędne
- podrzędne
I. Zdania złożone współrzędnie (coordinating sentences) to zdania, w których pomiędzy częściami składowymi nie występuje stosunek nadrzędności. Oba są zatem zdaniami głównymi (main clauses).
Przykłady:
I woke up and saw a ghost.
Our mum is Spanish and our dad is German.
She likes movies but she doesn't like cartoons.
We can go to the disco or have a party at home.
He works hard so he is often tired.
Najczęściej stosowane spójniki współrzędności to:
and – i, a
but – ale, oprócz
yet – lecz
or – lub
so – więc
either... or – albo... albo
neither... nor – ani... ani
Spójnik 'and' łączy poszczególne elementy w obrębie jednego zdania lub co najmniej dwa zdania twierdzące (łącznie lub rozłącznie). W zależności od tego przyjmuje znaczenie spójnika i lub a.
Przykłady zdań z 'and':
I stayed at home and studied. - Zostałem w domu i uczyłem się.
We went shopping and bought new clothes. - Poszliśmy na zakupy i kupiliśmy nowe ubrania.
She is a pretty girl and she has got blue eyes. - Ona jest ładną dziewczyną i ma niebieskie oczy.
He is a doctor and his wife is a dentist. - On jest lekarzem, a jego żona jest dentystką.
I'm going home, and you? - Idę do domu, a ty?
W przypadku dłuższych zdań (złożonych co najmniej z trzech zdań składowych) spójnik and stosowany jest pomiędzy dwoma ostatnimi zdaniami składowymi:
My mother is cooking, my dad is working and my brother is playing computer.
Jeśli podmiotem wszystkich zdań składowych jest ta sama osoba, w kolejnych zdaniach możemy pominąć ten podmiot:
She came in, (she) had something to eat and (she) went to bed.
Spójnik 'but' (ale, lecz) łączy przeciwstawne części zdania.
Przykłady zdań z 'but':
He doesn't eat meat but he isn't a vegetarian. - On nie je mięsa, ale nie jest wegetarianinem.
She called him but he didn't answer. - Dzwonili do niego, ale nie odbierał.
I made a sandwich but I didn't eat it. - Zrobiłem kanapkę, ale jej nie zjadłem.
But może również znaczyć oprócz:
We have got everything but love. - Mamy wszystko oprócz miłości.
Spójnik 'yet' tłumaczymy jako lecz. Łączy on części zdania wyrażające z pozory sprzeczne elementy.
The teacher war friendly yet strict. - Nauczyciel był przyjazny, ale surowy.
We were tired yet happy. - Byliśmy zmęczeni, ale szczęśliwi.
Spójnik 'or' (lub, albo) wyraża różne alternatywy i wprowadza możliwość wyboru.
Przykłady zdań z 'or':
Would you like to sit here or go to the kitchen? - Chcesz siedzieć tutaj czy iść do kuchni?
Are we going home or are we staying a bit longer? - Idziemy do domu czy zostajemy trochę dłużej?
Spójnik 'so' (więc) wyraża skutek (rezultat) jakiegoś działania.
Przykłady zdań z 'so':
We had a day off, so we went to the swimming pool. - Mieliśmy dzień wolny, więc poszliśmy na basen.
She hates cleaning, so she never does it. - Ona nienawidzi sprzątać, więc nigdy tego nie robi.
I was hungry, so I ordered pizza. - Byłem głodny, więc zamówiłem pizzę.
'Either...or' to spójnik używany w zdaniach, w których opisana jest możliwość wyboru. W tłumaczeniu na język polski brzmi albo...albo:
We will either watch the TV or go to the cinema. - Albo obejrzymy telewizję, albo pójdziemy do kina.
You can either order pizza or spaghetti. - Możesz zamówić albo pizzę, albo spaghetti.
'Neither...nor' to spójnik, który tłumaczymy jako ani... ani.... Wprowadza on tzw. negative addition, co oznacza,
