Mowa zależna (reported speech) i mowa niezależna (direct speech)
Mowa niezależna (direct speech) polega na przytoczeniu oryginalnej wypowiedzi (tych samych słów), które zostały powiedziane. W języku angielskim używamy w tym celu cudzysłowia, tak jak w przykładzie poniżej:
'I like your new shoes,' she said ("Podobają mi się twoje nowe buty" - powiedziała)
W odróżnieniu od mowy niezależnej, mowa zależna (reported speech) modyfikuje przytaczaną wypowiedź (niektóre słowa), przy czym zachowane zostaje znaczenie oryginalnej wypowiedzi. W reported speech nie używamy cudzysłowia:
She said that she liked my new shoes (Ona powiedziała, że podobają jej się moje nowe buty)
Kiedy przytaczamy jakąś wypowiedź w sposób zależny, często musimy dokonać kilku istotnych zmian gramatycznych i leksykalnych. Zmiany te nie są jednak obwarowane sztywnymi regułami i często zależą od kontekstu (do kogo mówimy, czyją wypowiedź przytaczamy) i charakteru samej wypowiedzi.
W przypadku gdy odwołujemy się do wypowiedzi kogoś innego, na pewno zmieniają się:
- zaimki osobowe i przymiotniki
'I'm afraid', said Anna. -> Anna said that she was afraid.
'You must come to our party,' said they. -> They insisted that I should come to their party.
'I want to play,' the child said. -> The child said that he wanted to play.
- słowa odwołujące się do czasu i miejsca, o których wiadomo (i które są aktualne) jedynie w momencie mówienia:
'Look at this,' they said. -> They told me to look at the car.
'I'm going now,' I said. -> I said that I was going then.
'What are you doing tomorrow?' asked he. -> He asked me what what I was doing on Friday?
- zmieniają się również także całe czasy i konstrukcje gramatyczne:
'I'm relaxing,' he said. - He said that he was relaxing.
'They are not here,' she infrmed us. - She informed us that they were not there.
'I will take your bag,' the boy offered. - The boy offered to take my bag.
Ważne jest także dobranie odpowiedniego słownictwa - w zależności od tego, czy przytaczamy zdania twierdzące, pytania, czy polecenia/zakazy:
- zdania twierdzące wprowadzamy takimi słowami jak: tell, say, insist, explain, claim
- pytania i prośby poprzedzone są zwykle poprzez: ask, want to know, wonder, beg
- polecaniom i zakazom towarzyszą następujące wyrazy: ask, tell, forbid, order
- sugestie, porady: suggested, advise, warn
Użycie wybranych czasowników wprowadzających mowę zależną:
ask (zapytać lub poprosić) – asked
'Please don't talk', the teacher said. - The teacher asked me not to talk. (prośba)
'What did you do?', she asked. - She asked me what I had done. (porada)
say (mówić, powiedzieć) – said (nie wymaga dopiełnienia)
'I won't go to the meeting,' she said. - She said that she wouldn't go to the meeting.
'Come at 5 o'clock,' they said. - They said to come at 5 o'clock
tell (powiedzieć) – told (wymaga dopełnienia)
'I will be there', you told me. - You told me that you would be there.
'We are tired,' they told me. - They told me that they were tired.
advise (radzić) – advised
'Take an umbrella,' he advised me. - He advised me to take an umbrella.
suggest (sugerować) – suggested
'You ought to see a doctor', she suggested. - She suggested that I see a doctor.
Zmiana czasów w mowie zależnej
Present simple
'He studies journalism,' she said. -> She said (that) he studied journalism.
Present continuous
'He is studying journalism,' she said. -> She said (that) he was studying journalism.
Present perfect
'He has studied journalism,' she said. -> She said (that) he had studied journalism.
Preset perfect continuous
'He has been studying journalism,' she said. -> She said (that) had been studying journalism.
Past simple
'He studied journalism,' she said. -> She said (that) he had studied journalism.
Past continuous
'He was studying journalism,' she said. -> She said (that) he had been studying journalism.
Future simple
'He will study journalism,' she said. -> She said (that) he would study journalism.
Future continuous
'He will be studying journalism,' she said. -> She said (that) he would be studying journalism.
Czasy past perfect i past perfect continuous nie zmieniają się w mowie zależnej.
W mowie zależnej możemy pominąć poza tym słówko 'that'.
Jeśli treść zdania jest dalej aktualna w momencie jego przytaczania, nie musimy zmieniać czasu, np.:
'We are going shopping today,' they said. -> They said that they are going shopping today.
Podobnie jest w przypadku wygłaszania ogólnych prawd aktualnych bez względu na czas mówienia, np.:
'I have birthday in May', he said. - He said (that) he has birthday in May.
A oto jak zmieniają się niektóre słowa w reported speech:
today – that day
tonight – that night
yesterday – the day before
last night/week/year – the previous night/week/year
tomorrow – the following day
next week/month/year – the following week/month/year
ago – before (np. three days before)
this – that
these – those
here – there
Przykłady:
'I play tennis tomorrow,' she said. - She said that she played tennis the following day.
'They came yesterday,' he said. - He said that they had come the day before.
'We are going to Italy next week,', they said. - They said that they were going to Italy the following week.
Czasowniki modalne w mowie zależnej
W mowie zależnej zmieniają się następujące czasowniki:
can – could
will/shall – would
must – must/had to
may – might/could
shall – should (prośba o radę)
Czasowniki would, could, used to, might, mustn't, should, ought to i had better pozostają bez mian
Przykłady:
He said, 'I will hel you'. - He said that he would help me.
He said, 'I must help you'. - He said that he had to help me.
He said, 'I could help you'. - He said that he could help me.
Reported questions - Pytania w mowie zależnej
Pytania w mowie zależnej poprzedzone są zwykle takimi słowami jak: ask, wonder, want to know. Konstruuje się je w następujący sposób:
ask + who/where/why/which
lub
ask + if/whether
Pytania w mowie zależnej tworzone są zwykle w celu uzyskania porady lub informacji na dany temat.
Poniżej ukazana została różnica między pytaniami bezpośrednimi i pytaniami w mowie zależnej.
'Where do you live?' he asked me (mowa niezależna) - He asked me where I live (mowa zależna)
'Do you like pizza?' she asked him. - She asked him if he liked pizza.
'How are you?' they asked us. - They asked us how we were.