Czym są kolokacje?
Kolokacjami nazywamy słowa, które występują często razem. Z drugiej strony - słowa, które zwykle ze sobą nie kolokują, brzmią w takim zestawieniu nienaturalnie. Nie ma żadnej zasady opisującej tworzenie się kolokacji, trudno zatem odpowiedzieć na pytanie, dlaczego niektóre wyrazy tworzą stałe związki, a inne nie. Zestawienia te nie mają tez zbyt wiele wspólnego z logiką. Pewne wyrazy po prostu można zestawiać, są zestawione na stałe, a inne nie.
Przykładem kolokacji może być zestawienie: time goes by – czas mija. Rzeczownik 'time' można również połączyć z czasownikami 'fly' lub 'pass' (time flies, time passes). Nigdy jednak nie powiemy np. 'time moves'.
Niektóre kolokacje są nienaruszalne (tzw. fixed frazes), inne można modyfikować zastępując jeden z elementów innym, często podobnym.
Do fixed collocations zaliczymy np.:
safe and sound (cały i zdrowy)
fish and chips (ryba i frytki)
head and shoulders (całkowice, zupełnie, np. Be head and shoulders in love)
hustle and bustle (zgiełk)
ups and downs (wzloty i upadki)
Słowa umożliwiające tworzenie dużej liczby kolokacji to np.:
money -> earn money, make money, spend money
hard -> hard work, hard task, hard life
light -> light meal, light colour, light source
heavy -> heavy rain, heavy traffic, heavy meal
prices -> rise, fall, drop
Forma gramatyczna kolokacji
Kolokacje mogą mieć różną postać, w zależności od tego, jakie wyrazy wchodzą ze sobą w związek. Do najbardziej popularnych należą:
adverb + adjective
W tego typu kolokacjach przysłówek (adverb) używany jest w celu podkreślenia przymiotnika (adjective).
Do najbardziej popularnych kolokacji przysłówka z przymiotnikiem należą:
very good – bardzo dobry
extremely happy – niezwykle szczęśliwy
incredibely important – niewiarygodnie ważny
absolutely perfect – absolutnie idealny
completely exhausted – kompletnie wyczerpany
totally amazed – kompletnie zaskoczony
very old – bardzo stary
deeply moved – głęboko poruszony
extremely difficult – niezwykle trudny
increadibly rich – niewiarygodnie bogaty
highly skilled – wysoko wykwalifikowany
utterly depressed – całkowicie zasmucony
pretty high – całkiem wysoki
completely lost – całkowicie zagubiony
adjective + noun
Kolokacje przymiotnika (adjective) z rzeczownikiem (noun) są równie powszechne.
Oto przykłady często występujących kolokacji przymiotnika z rzeczownikiem:
a close friend – bliski przyjaciel (a nie np. niedaleki)
a high degree – wysoki stopień
a loud noise – głośny dźwięk
a breathtaking view – zapierający dech w piersiach widok
an entertaining game – wciągająca gra
a great potential – duży potencjał
an unknown quantity – nieznana wielkość
a large proportion – duży procent
a narrow margin – niewielki margines
a regular checkup – regularna wizyta u lekarza
heavy traffic – duży ruch
a strong wind – silny wiatr
a hard life – trudne życie
an easy question – proste pytanie
a light meal – lekki posiłek
noun + noun (rzeczownik + rzeczownik)
road works – roboty drogowe
a bar of chocolate – tabliczka czekolady
a loaf of bread – bochenek chleba
fish and chips – ryba i frytki
body and soul – ciało i umysł
trail and error – próba i błąd
skin and bones – skóra i kości
pros and cons – za i przeciw
law and order – prawo i porządek
hustle and bustle – zgiełk
verb + noun (czasownik + rzeczownik)
to earn money – zarabiać pieniądze
to have fun – dobrze się bawić
to have breakfast – jeść śniadanie
to do homework – robić zadanie domowe
to take a chance – spróbować
to deliver a speech – wygłaszać mowę
to pose a question – stawiac pytanie
to make a bed – ścielić łóżko
to pay attention – poświęcać uwagę
to make progress – zrobić postęp
Kolokacje z przyimkami
Przyimki (prepositions) należą do niesamodzielnych części mowy. Zwykle łączące się z innymi wyrazami w zdaniu (rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami) i dookreślają je tworząc często stałe związki. Mogą odnosić się do czasu lub miejsca i innych stanów.
Przykłady:
on purpose – celowo
by accident – przez przypadek
at night – w nocy
in details – ze szczegółami/ w szczegółach
to participate in – brać udział w
to discuss about – dyskutować o
to comment on – skomentować
to believe in – wierzyć w
concerned about – zaniepokojony
ashamed of – zawstydzony
tired of – zmęczony
ready for – gotowy na
angry with – zły na
bored with – znudzony
crazy about – zwariowany (na punkcie czegoś)
Więcej na temat kolokacji z przyimkami zostało napisane w temacie „Przyimki angielskie”.