 |
| Antoine-Louis Barye, Walka Tezeusza z Minotaurem |
Charakterystyka ogólna
Charakteryzując rzeźbę okresu romantyzmu, należy pamiętać, że rzadko kiedy stanowiła ona całość samą w sobie, natomiast najczęściej występowała w określonym kontekście: w ogrodzie, parku, na placu lub zdobiła część budowli architektonicznej.
Z tego względu rzeźba nie odegrała w tej epoce, jak również zresztą w klasycyzmie, szczególnie wybitnej roli, którą można by porównać np. z malarstwem.
Jeżeli chodzi o ogólne wyróżniki tej sztuki, można powiedzieć, że rządziły nią prawidła analogiczne do wszystkich innych dziedzin ówczesnej sztuki. Ważne zatem były w rzeźbie cechy takie, jak dynamizm formy, operowanie alegorią i symbolem, odwoływanie się do tematyki wolnościowej i rewolucyjnej. Przełamanie statyczności osiągano najczęściej przez kompozycję odbiegającą od kontrastów pionów i poziomów, stosowanie skosów i ostrych krawędzi.
Przedstawiciele i dzieła
Cechy romantyczne można odnaleźć w twórczości słynnego rzeźbiarza okresu klasycyzmu Duńczyka Bertela Thorvaldsena. Jego ważnymi dziełami utrzymanymi w stylistyce romantycznej są „Amor i Psyche”, grobowiec Marii Krystyny czy znajdujący się na Wawelu nagrobek Włodzimierza Potockiego. W tym ostatnim przykładzie rzeźby motywy klasyczne (postać młodzieńca) łączą się z elementami romantycznymi, czyli szczegółami gotyckimi.
 |
| Francois Rude, Marsylianka, relief z Łuku Triumfalnego |
Najważniejsi rzeźbiarze nurtu romantycznego to natomiast Francuzi Francois Rude i Antoine Louis Barye. Pierwszy z wymienionych twórców był autorem słynnej „Marsylianki”, płaskorzeźby na Łuku Triumfalnym w Paryżu. Dzieło ma charakter rzeźby zbiorowej i batalistycznej. Przedstawia grupę żołnierzy w strojach stylizowanych na czasy antyczne, ruszających do boju pod wodzą skrzydlatej Marsylianki. Całość ma kompozycję dynamiczną, na twarzach postaci rysują się gwałtowne emocje: odwaga i wojownicza agresja.
 |
| Francois Rude, Marsylianka, relief z Łuku Triumfaln |
Z kolei dzieło innego ważnego twórcy Stefano Ricci, czyli nagrobek Michała Bogorii Skotnickiego (z kaplicy Skotnickich na Wawelu) jest utrzymany w zupełnie odmiennej tonacji. Przedstawia postać płaczki załamanej śmiercią najbliższej osoby. Jej postawa (smutno pochylona głowa, pozycja półleżąca) stanowi wymowną oznakę rozpaczy i rezygnacji. Rzeźba została dodatkowo wyposażona w rekwizyty alegoryczne (np. lira o pękniętej strunie) dopełniające nastrój zadumy. Kompozycja całości nie przypomina dobrze zaplanowanego, zwartego układu charakterystycznego dla estetyki klasycznej, ale jej wyróżnikiem jest swoista niedbałość formalna i chaotyczność.
Antoine Louis Barye rzeźbił głównie zwierzęta w ruchu, np. „Tygrys walczący z krokodylem”, „Lew walczący z wężem”.