Wojny toczone przez Rzeczpospolitą ze Szwecją oraz z Rosją miały na celu ustanowienie hegemonii jednego z tych państw nie tylko w basenie Morza Bałtyckiego, lecz w całym obszarze Europy Środkowo – Wschodniej. Interesy tych trzech państw krzyżowały się na terenie Inflant, które odgrywały istotną rolę w handlu bałtyckim. Dodatkowo posiadały również znaczenie strategiczne dla Moskwy, dla Szwecji zaś podstawę imperialnego planu utworzenia – dominium maris Baltici.
W roku 1561 Wielki Mistrz Kawalerów Mieczowych – Gotthard Kettler, zawarł układ z władcą polskim Zygmuntem II Augustem o podziale państwa zakonnego w Inflantach na dwa obszary. W ich części południowej powstać miało dziedziczne księstwo wielkiego mistrza, pod zwierzchnością lennom króla polskiego – Kurlandia. Natomiast oddzielona Dźwiną część północna – Inflanty właściwe, miały pozostać wspólną prowincją Polski oraz Litwy.
Powyżej opisana sytuacja stała się bezpośrednią przyczyną wybuchu I wojny północnej w latach 1563 – 1570. Dla polityki polskiej powiązana była ona częściowo z tendencjami ekspansji na wschód. Natomiast dla litewskich oligarchów konflikt o Inflanty miał stanowić swego rodzaju próbę sił – miała umożliwić w przyszłości interwencje w Moskwie.
Dla strony polsko – litewskiej początkowa faza wojny przebiegała niepomyślnie. Konflikt zbrojny z Moskwą rozpoczął się od utraty na jej rzecz Połocka – zdobyty przez cara moskiewskiego Iwana IV Groźnego już w roku 1563. Pomimo, iż Mikołajowi „Rudemu” Radziwiłłowi udało się w kolejnym roku wojny dwukrotnie rozbić siły moskiewskie – twierdza nie została odzyskana.
Podobnie wyglądały ówcześnie walki Szwecji z Danią na obszarze Inflant. Na początku wojny Szwecja, której pierwszym celem było zdobycie Rygi, dążyła do zbliżenia ze stroną moskiewską. Odpowiedzią na ten sojusz było zawiązanie polsko – duńskiego porozumienia. Jednak interesy tych ostatnich państw były w praktyce na obszarze Infant oraz nad Bałtykiem całkowicie rozbieżne.
Układ sił uległ zmianie w roku 1568, po objęcie tronu Szwecji przez męża Katarzyny Jagiellonki – Jana III. Wówczas to Polska zbliżyła się do Szwecji, a z drugiej strony Dania do Moskwy. Duńczycy w tej sytuacji popierali, przy wsparciu Iwana IV Groźnego, kandydaturę na króla Inflant – królewicza Magnusa. Pomimo jednak zmieniających się układów, w praktyce każde z tych państw działało na własną rękę.
Zawarty w roku 1570 w Szczecinie układ między Szwecją a Danią, za pośrednictwem Francji, Cesarstwa oraz Polski, tej ostatniej nie przyniósł żadnych realnych korzyści. Potwierdzono wówczas rozbiór Inflant pod zwierzchnictwem cesarza. Uznano również swobodę żeglugi narewskiej.
Natomiast Rzeczpospolita opanowała ostatecznie znaczną część Inflant z Rygą oraz Parnawą. Dodatkowo dochodził do tego rozejm z Moskwą – przedłużył się ze względu na długotrwałe pierwsze oraz drugie bezkrólewie w Polsce.