Bohater Sonetów krymskich - charakterystyka

Bohater liryczny „Sonetów krymskich” Adama Mickiewicza w dużej mierze jest kreacją autobiograficzną. Poeta napisał bowiem ów cykl utworów pod wpływem wrażeń wyniesionych z podróży na Krym w 1825 r. Jednocześnie podmiot tego zbioru stanowi typowe wcielenie bohatera romantycznego. Jest on niemal wzorcową realizacją bajronizmu i romantycznej wizji człowieka.

Doświadczony przez los outsider

Już pierwszy sonet otwierający cykl, pt. „Stepy akermańskie” pokazuje bohatera lirycznego jako osobę z tajemniczą przeszłością, która z niewiadomych przyczyn znalazła się na ukraińskim stepie. Samotność bohatera jest dojmująca i ma wymiar nie tylko dosłowny, ale również egzystencjalny. Podmiot tekstu znajduje się bowiem z dala od ojczystej Litwy i jednocześnie uświadamia sobie, że w rodzinnych stronach nikt na niego nie czeka.

Podobnie dramatyczną wymowę posiada sonet „Burza”, w którym bohater w chwili zagrożenia życia nie ma nikogo bliskiego, z kim mógłby się pożegnać. Postać „Sonetów krymskich” to zatem wyalienowany outsider, który nie może znaleźć swojego miejsca w ludzkiej zbiorowości. Jest to typowy bohater bajroniczny – cierpiący, samotny i niezrozumiany.

Podróżnik

Najważniejszą aktywnością podmiotu lirycznego „Sonetów krymskich” jest wędrówka. Można powiedzieć, że jest to typ zwany „homo viator”. Podróż bohatera ma wymiar poznawczy. Zwiedza on egzotyczne rejony Krymu, czasem sam, a czasem prowadzony przez przewodnika. Obserwuje zarówno wspaniałą, dziką przyrodę: bujne stepy, strome góry i przepaście, jak i zabytki pozostawione przez minioną kulturę tureckich chanów. Wycieczki te nie mają jednak jedynie charakteru krajoznawczego. Poznawanie natury, obyczajowości i języka tubylców stanowi tu klucz do zrozumienia ich kultury.

W „Sonetach krymskich” dochodzi do spotkania europejskiej świadomości z Innym – nieznanym, irracjonalnym i dzikim. Okazuje się więc, że podróż rozumiana w sensie dosłownym zamienia się w podróż wewnętrzną. Podkreśla to sama forma sonetu, którego pierwsza część ma charakter opisu oglądanego fragmentu rzeczywistości, a druga stanowi refleksję egzystencjalną. Obserwacja natury prowokuje zatem podmiot do introspekcji i spojrzenia na siebie oczami Innego.

Pielgrzym

Jednocześnie wędrówka bohatera „Sonetów krymskich” ma również wymiar duchowej pielgrzymki. Mickiewicz sam nazywa w ten sposób podmiot całego cyklu w sonecie pt. „Pielgrzym”  oraz w „Drodze nad przepaścią w Czufut-Kale”. Określenie wprowadzone przez poetę ma tu istotne znaczenie. Charakter podróży zwykłego turysty i pielgrzyma znacznie się od siebie różnią. Wędrówka pielgrzyma zyskuje głęboki, duchowy, a nawet sakralny wymiar. Ma ona sens metafizyczny. W tym sensie każde doświadczenie, które staje się udziałem pielgrzyma, zyskuje nowe znaczenie.

Jak zaznacza Alina Witkowska, „Sonety krymskie” stanowią pod tym względem pierwszy ślad kreacji pielgrzyma, jaką Mickiewicz rozwinie następnie w „Księgach narodu i pielgrzymstwa polskiego”. Chodzi tu o nawiązanie do utraty niepodległości Polski i nadanie sensu traumatycznym doznaniom rodaków pozbawionych ojczyzny.

Filozof

Należy również dodać, że bohater poetyckiego cyklu Mickiewicza jest również podmiotem o rozwiniętych umiejętnościach refleksyjnych. To nie bierny obserwator otaczającego go świata, ale człowiek zastanawiający się nad naturą i historią. Potęga przyrody stanowi dla niego pretekst do wejścia na drogę poznania istoty bytu. Jest tak przede wszystkim w sonecie „Droga nad przepaścią w Czufut-Kale”, gdzie podmiot stwierdza, że udało mu się zajrzeć na drugą stronę rzeczywistości, ale nie jest w stanie wyrazić tego w języku. Z kolei w sonetach takich, jak np. „Bakczysaraj” mamy do czynienia z pogłębioną refleksją nad przemijaniem ludzkiej kultury i cywilizacji.

Polecamy również:

  • Adam Mickiewicz, Ajudah – analiza i interpretacja

    Ajudah to utwór zamykający krymski cykl sonetów Adama Mickiewicza. Tytułowa nazwa określa przylądek położony na wschód od Gurzufu. W zbiorze poeta opisał swoją podróż na Krym odbytą latem i jesienią 1925 roku. Więcej »

  • Adam Mickiewicz, Pielgrzym – analiza i interpretacja

    Utwór wchodzi w skład cyklu sonetów krymskich, stworzonych przez Adama Mickiewicza w 1825 roku, podczas jego podróży po Rosji. Wszystkie sonety zawierają przemyślenia, opis rozterek i nostalgii pielgrzyma-wygnańca, który nie może przebywać w ojczyźnie. Więcej »

  • Sonety krymskie - interpretacja cyklu

    Najważniejszą sferą w „Sonetach krymskich” jest natura, która sama w sobie stanowi temat do zadumy, ale bywa też inspiracją dla refleksji egzystencjalnych i historiozoficznych oraz tłem świata przedstawionego. Jest to przestrzeń dzika i nieokiełznana, na którą składają się ukraińskie... Więcej »

  • Orientalizm w Sonetach krymskich

    Orientalizm „Sonetów krymskich” wpisuje się w charakterystyczną dla romantyzmu ogólną tendencję artystyczną. Estetykę tę można odnaleźć u wielkich mistrzów epoki, takich jak Johan Wolfgang Goethe czy lord George Byron. Polega ona na wprowadzaniu do literatury tematyki Wschodu, we... Więcej »

  • Stepy akermańskie - interpretacja i analiza wiersza

    „Stepy akermańskie” to utwór napisany w formie sonetu. Składa się on zatem z dwóch wyraźnych części, z których pierwsza ma charakter opisowy i konkretny, natomiast druga refleksyjny. Taka forma poetycka ma określone konsekwencje dla wymowy tekstu. Mianowicie opis ukraińskiego stepu... Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 5 + 2 =
Ostatnio komentowane
Ciekawe i pomocne
• 2024-12-03 20:41:33
pragnę poinformować iż chodziło mi o schemat obrazkowy lecz to co jest napisane nie j...
• 2024-11-28 16:29:46
ciekawe, oczekiwałem tylko kraj-stolica. miłe zaskoczenie ;)
• 2024-11-20 18:11:07
A jeśli trójkąt równoramienny jest jednocześnie prostokątny to który bok jest domy�...
• 2024-11-17 07:46:27
przegralem nnn do tego artykulu
• 2024-11-16 13:50:26