Powieść tendencyjna - geneza
Powieść tendencyjna była gatunkiem literackim charakterystycznym dla polskiego pozytywizmu. Wraz z nadejściem nowej epoki zmianie uległ również obowiązujący światopogląd, a więc pożądane idee i wartości. Aby kształtować u ówczesnych określone cechy (patriotyzm, odpowiedzialność za siebie i innych, zamiłowanie do pracy itd.), sięgano właśnie po literaturę, tworząc utwory bardzo wyraźnie oddzielające dobro od zła i jawnie promujące wzorce postępowania.
Powieść tendencyjna - cechy i założenia
Nazwa gatunku pochodzi od łacińskiego słowa tendere – kierować. Takie było właśnie główne zadanie powieści tendencyjnej – miała ona wskazywać czytelnikom właściwą drogę, podsuwać określone rozwiązania, dostarczać wartościowe wzorce, w odpowiedni sposób kształtując ich postawy. Dzieła tego typu podporządkowane były pewnym ideom i hasłom programowym (np. „Marta” – emancypacja kobiet).
Powieść tendencyjna nie pokazywała bohaterów o złożonej i psychice, rozdartych pomiędzy równorzędnymi racjami. Koncentrowała się na bardzo wyraźnym odróżnieniu rzeczy wartościowych od niewiele znaczących, niewartych uwagi. Prezentowane postaci często ukazywane były w sposób schematyczny