Powieść epistolarna to powieść napisana w formie listów, czasem zawiera ona również fragmenty pamiętników. Czasem listy wymieniane są między kilkoma adresatami, zdarza się też, iż całość utworu stanowią listy dwu osób albo wyłącznie jednego autora do jednego adresata.
Gatunek ten popularny był w XVIII wieku. Od czasu wprowadzenia w XIX wieku wszystkowiedzącego narratora, forma ta stosowana była znacznie rzadziej.
Przykłady powieści epistolarnych
„Listy Perskie” Monteskiusza (1721) – powieść polifoniczna, zawiera 161 listów różnych autorów. Zawiera korespondencję Usbeka i Rica, perskich podróżników. Listy skierowane są do rożnych adresatów, przyjaciół i rodziny, zawierają spostrzeżenia z podróży po Europie i wieści z Persji.
„Pamela, czyli cnota wynagrodzona” Samuela Richardsona (1740) – utwór uważany za prekursorski dla tego gatunku, opowiada losy służącej, która nie ulega zakusom młodego panicza, zanim ten nie zaprowadzi jej przed ołtarz. Powieść jest wyrazem purytańskiej moralności.
„Julia, czyli Nowa Heloiza” Jana Jakuba Rousseau (1761) – zainspirowana losami Abelarda i Heloizy opowieść o zakazanej miłości szlachcianki i mieszczanina, którym społeczny konwenans staje na drodze do wspólnego szczęścia.
„Cierpienia młodego Wertera” Johanna Wolfganga von Goethego (1774) – przykład powieści epistolarnej zawierającej listy tylko jednego autora. Zakochany Werter w listach do przyjaciela przedstawia historię swej miłości do Lotty. Zakończenie powieści mówiące o samobójstwie Wertera zostaje już opowiedziane przez trzecioosobowego narratora.
„Niebezpieczne związki” Pierra Choderlosa de Laclosa (1782)
„Ostatnie listy Jacopa Ortis” Ugo Foscola
„Listy Elżbiety Rzeczyckiej do przyjaciółki swojej Urszuli*** za panowania Augusta III pisane” Klementyny z Tańskich Hoffmanowej (1824) – przykład powieści epistolarnej na gruncie polskim
„Biedni ludzie” Fiodora Dostojewskiego (1845-1846) – debiut pisarza, mówiący o miłości dwojga ubogich ludzi