 |
| Ludovike Simanowiz, Friedrich Schiller - portret (1793/94) |
Johann Christoph Friedrich Schiller urodził się w 1759 roku w Marbach w rejonie Stuttgartu. Jego ojciec był felczerem, zarabiał niewiele i rodzina żyła w ubóstwie. Mimo to zdołał posłać syna do szkoły, który już w wieku trzynastu lat tworzył pierwsze utwory poetyckie i dramatyczne.
W 1773 roku dzięki wsparciu księcia Wittenbergi, Karola Eugeniusza, Schiller rozpoczął naukę w elitarnej akademii wojskowej. W Karlsschule Stuttgart studiował zarówno prawo, jak i medycynę. Jego pasją pozostawała jednak literatura, czytywał Goethego i Rousseau. Mając zaledwie 18 lat, napisał „Zbójców” („Die Räuber”), dramat o losach młodych i naiwnych rewolucjonistów.
Od 1780 roku pracował jako lekarz pułkowy, jednak już po pierwszym wystawieniu „Zbójców” w 1781 r. został aresztowany, jednocześnie zabroniono mu dalszego publikowania jakichkolwiek utworów. Schiller musiał uciekać ze Stuttgartu, opuścił miasto nocą, w przebraniu i bez środków do życia. Dzięki pomocy bliskiego przyjaciela zdołał dotrzeć do Lipska, a później Drezna i Weimaru. Mimo zakazu publikowania, nadal pisał. Z 1786 roku pochodzi słynna „Oda do radości”.
Po przybyciu do Jeny otrzymał posadę wykładowcy historii i filozofii, od tej pory na kilka lat zarzucił twórczość literacką i pisał wyłącznie prace historyczne. W 1790 roku ożenił się z Charlottą von Lengefeld, z którą miał czworo dzieci (Karla, Ernesta, Emilie i Luise). Niestety w tym czasie znacznie podupadł na zdrowiu z powodu gruźlicy.
Dramat „Zbójcy” przyniósł mu nieoczekiwany zaszczyt – honorowe obywatelstwo Republiki Francuskiej za krzewienie idei rewolucji (1792 r.). Jednak Schiller nie popierał Wielkiej Rewolucji bez zastrzeżeń, rozumiał i sławił jej ideały, jednak okrucieństwo jakobinów budziło jego sprzeciw.
W 1796 roku znów zasłynął jako poeta, publikując razem z Goethem w „Almanachu muz” kilka krókich satyrycznych wierszy („Filozofowie”, „Charakter narodowy Niemców”), a w 1797 r. ballady, m.in. „Rękawiczkę” i „Rycerza Toggenburg”.
Do Weimaru powrócił w 1799 roku i za namową wieloletniego przyjaciela, Goethego, znów zaczął pisać dramaty. Obaj poeci założyli Weimar Theater, który szybko urósł do rangi czołowego niemieckiego teatru.
W 1802 roku Schiller otrzymał szlachectwo, odtąd do nazwiska dodawał przyimek „von”.
Zmarł w 1805 roku na gruźlicę.
Twórczość Fryderyka Schillera
Friedrich Schiller był poetą, filozofem, historykiem, teoretykiem dramatu i tłumaczem. Jego twórczość zalicza się do tzw. „klasyki weimarskiej”. Wczesne utwory wpisują się w okres tzw. „Burzy i naporu”. Należą tu takie dzieła jak:
„Zbójcy”, którzy przynieśli mu miano „niemieckiego Szekspira”
„Intryga i miłość”
„Oda do radości” – poemat, który przyniósł mu sławę także dzięki muzyce Beethovena
W późniejszym okresie powstały takie dramaty jak:
„Don Carlos”
„Trylogia o Wallensteinie i wojnie trzydziestoletniej”
„Maria Stuart”
„Dziewica Orleańska”
„Oblubienica z Messyny”
„Wilhelm Tell”
„Demetrius” – ostatni, niedokończony dramat
Pisma filozoficzne:
„Teatr jako instytucja moralna”
„O wdzięku i godności”
„Listy Kalliasa”
„Kallias, czyli O pięknie”
„Listy o estetycznym wychowaniu człowieka”
„O poezji naiwnej i sentymentalnej”
„O patetyczności”
„O wzniosłości”
Pisma historyczne:
„Historia wyrwania się Niderlandów spod panowania hiszpańskiego”
„Historia wojny trzydziestoletniej”
„O inwazjach barbarzyńców, krzyżowcach i średniowieczu”
Schiller był też tłumaczem, na niemiecki przełożył kilka dzieł Szekspira m.in. „Makbeta” oraz „Ifigenię w Aulidzie” Eurypidesa.