Ignacy Krasicki - biografia i twórczość

Johann Gottlieb Becker, Portret Ignacego Krasickiego
Johann Gottlieb Becker, Portret Ignacego Krasickiego

Biografia

Ten najwybitniejszy przedstawiciel klasycyzmu w literaturze polskiej drugiej połowy XVIII wieku był równocześnie poetą, powieściopisarzem, publicystą, epistolografem, encyklopedystą i komediopisarzem.

Krasicki urodził się w 1735 roku. Pochodził ze zubożałej rodziny magnackiej z Dubiecka nad Sanem. Ukończył lwowskie kolegium jezuickie i został duchownym. W 1751 roku wstąpił do stołecznego seminarium księży misjonarzy. Wcześnie stracił ojca, dlatego też sam musiał szukać źródeł dochodów i koneksji. W tym celu sporo podróżował i odwiedzał znane i ważne osobistości. Wygłaszając kazania, w czasie uroczystości kościelnych, błyszczał erudycją. Jego osobisty urok wywierał niemałe wrażenie w magnackich kręgach towarzyskich – głównie reprezentujących orientację saską. Po uzyskaniu święceń kapłańskich w 1759 roku otrzymał koadiuturę opactwa cysterskiego. Dwa lata studiował w Rzymie, a po śmierci Augusta III został sekretarzem prymasa Władysława Łubieńskiego. Przychylność nowego władcy zapewniła mu szybką karierę. Razem z Adamem Kazimierzem Czartoryskim w 1765 roku opracował program „Monitora” a następnie został jego redaktorem. Rok później (1766) Krasicki otrzymał koadiuturę biskupstwa warmińskiego z siedzibą w Lidzbarku Pomorskim (Heilsbergu), co łączyło się z posiadaniem godności senatora Rzeczpospolitej, a także prezydenta Ziem Pruskich. Po pierwszym rozbiorze Polski Krasicki został poddanym króla pruskiego Fryderyka II. W 1795 roku został biskupem gnieźnieńskim.

Krasicki od połowy lat siedemdziesiątych publikował w stołecznej oficynie Michała Grölla. Część swych utworów sygnował kryptonimem X.B.W. (Książę Biskup Warmiński). W 1774 roku w „Zabawach Przyjemnych i Pożytecznych” ukazał się „Hymn do miłości ojczyzny”, rok później wydano „Myszeidos”. W 1776 ukazała się pierwsza polska powieść edukacyjna - „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki”, w kolejnych latach powieść traktat „Pan Podstoli” (t.1 1778, t.2 1784)., „Monachomachia” (1778), „Bajki i przypowieści” (1779), pierwsza część „Satyr” (1779), „Historia” (1779), poemat heroikomiczny „Wojna chocimska” (1780), „Antymonachomachia” (1780), komedie „Solenizant” i „Łgarz” (1780), drugi tom „Pana Podstolego” (1784), pierwsza polska encyklopedia o zakroju uniwersalnym „Zbiór potrzebniejszych wiadomości porządkiem alfabetu ułożonych” (t.1-2 wyd. 1781-1783).

Krasicki zmarł w 1801 roku.

Twórczość Ignacego Krasickiego

Ignacy Krasicki należy do grona najwybitniejszych polskich pisarzy klasycystycznych. Zadebiutował późno, bo w wieku niemal 40 lat, „Hymnem do miłości Ojczyzny” odczytanym podczas jednego z obiadów czwartkowych. Był już wówczas biskupem i pełnił ważną rolę na królewskim dworze. Jego twórczość jest bogata pod względem tematycznym i gatunkowym. Okazał się mistrzem epigramatycznej bajki i twórcą nowoczesnej polskiej powieści.

Twórczość Krasickiego charakteryzuje się przede wszystkim dydaktyzmem, bardzo często w ujęciu komicznym. „Uczyć bawiąc” – to naczelna zasada, jaka przyświecała wybitemu poecie. W jego dorobku znajdują się: bajki, satyry, poematy heroikomiczne, powieści i inne utwory.

Wśród bajek Krasickiego znajdziemy wiele utworów przełożonych z Ezopa i innych dawnych bajkopisarzy. Poeta nadał im wyjątkową formę, posiadał bowiem zdolność zwięzłego i celnego ujmowania problemów. Wiele bajek to utwory zaledwie czterowersowe, mające zarysowaną akcję i trafną puentę.

Satyry zostały zebrane w dwóch zbiorach i stanowią ważny dokument epoki, przedstawiający stan ówczesnego społeczeństwa. Pod piórem Krasickiego znany od starożytności gatunek przeżył swój rozkwit, poeta wprowadzał do swoich satyr ironię i błyskotliwe maksymy, posługiwał się wyszukaną konstrukcją i kontrastowymi zestawieniami.

Ważnym gatunkiem w jego dorobku okazał się poemat heroikomiczny, łączący formalne cechy epopei z błahym i komicznym tematem. Krasicki napisał najpierw „Myszeidos pieśni X”, opowiadającą o walce kotów z myszami, a później – zachęcony sukcesem „Myszeidy” – stworzył „Monachomachię”, czyli opowieść o walce dwóch zakonów. Będąc duchownym wolał wydać ją anonimowo. Utwór, jak można było się spodziewać, wywołał oburzenie w kręgach kościelnych. Wówczas poeta napisał „Antymonachomachię”, z pozoru tylko odwołującą wcześniejsze zarzuty pod adresem kleru. Jako autor poematów heroikomicznych Krasicki potwierdził swoją zdolność do łączenia ostrej krytyki z dużą dawką humoru. Nic dziwnego, że dzieła cieszyły się dużym zainteresowaniem odbiorców.

Biskup warmiński był jednak nie tylko poetą. Do najważniejszych jego prac prozatorskich należy pierwsza polska powieść nowożytna pt.: „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki”. Utwór ma sprawiać wrażenie autentycznych zapisków polskiego szlachcica. W rzeczywistości jest to utopia, zawierająca opis idealnego społeczeństwa. Wątek wzorowego szlachcica został przez autora rozwinięty w kolejnej powieści pt.: „Pan Podstoli”.

Ignacy Krasicki był zwolennikiem obozu reformatorskiego. Wiele z jego utworów ma wymowę polityczną. „Myszeida” stanowi odwzorowanie stosunków panujących na królewskim dworze. „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki” to krytyka polskiego systemu sprawowania rządów. W satyrze „Do króla” Krasicki wprost określa i odpiera zarzuty, jakie szlachta stawiała swojemu elekcyjnemu władcy. Ponadto, w satyrach krytycznie obrazował twórca polskie społeczeństwo, zarzucając szlachcie prywatę i zaniedbywanie obowiązków obywatelskich.

W bajkach i satyrach Krasicki często piętnował ludzkie wady. Wyśmiewał słabość do alkoholu i hazardu, chciwość i rozrzutność, konserwatyzm i nadmierne podążanie za modą, kpił z pochlebców i ich ofiar, a nade wszystko – obnażał głupotę.

W dorobku Krasickiego znajdują się także prace z zakresu homiletyki, teologii i heraldyki. Był jednym z autorów „Monitora” i wydawcą własnej gazety „Co Tydzień”.

Polecamy również:

  • Bajki Krasickiego - opracowanie (geneza, czas i miejsce akcji, motywy)

    Ignacy Krasicki tworzył swój zbiór bajek przez cztery lata - „Bajki i przypowieści na cztery części podzielone” datuje się na 1776-78 (data wydania to 1779 r.), natomiast ich kontynuacja „Bajki nowe” powstały w latach 1779-1780. W jednym tomie ukazały się w 1804 roku w... Więcej »

  • Satyry Krasickiego - opracowanie (geneza, czas i okoliczności powstania, tematyka)

    Krasicki pisał satyry w latach 1778-1784, już jako uznany autor, także utworów o charakterze komicznym. Wcześniej ukazały się m.in. „Monachomachia” i „Antymonachomachia” – dzieła, w których autor dał się poznać jako poeta o ostrym i celnie trafiającym piórze. Więcej »

  • Monachomachia - streszczenie

    Monachomachia, czyli Wojna mnichów jest utworem autorstwa Ignacego Krasickiego. To poemat heroikomiczny o walce pomiędzy mnichami pochodzącymi z dwóch zakonów: karmelitów oraz dominikanów. Poniżej przedstawiamy streszczenie Monachomachii, z wygodnym podziałem na części.  Więcej »

  • Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki - streszczenie i plan wydarzeń

    Mikołaj Doświadczyński jest głównym bohaterem książki i właściwie cała ona jest jego biografią. Z ważniejszych informacji na jego temat warto wymienić, iż urodził się we wsi Szumin w rodzinie szlacheckiej. Rodzice jego nie byli zbytnio wykształceni i preferowali tradycyjne metody wychowawcze. Za sprawą wuja... Więcej »

  • Hymn do miłości Ojczyzny - interpretacja i analiza wiersza

    Utwór powstał w roku 1774, po raz pierwszy został publicznie odczytany przez autora w trakcie jednego z czwartkowych obiadów u króla Stanisława Augusta. Poeta napisał go jako hymn dla Szkoły Rycerskiej. Później zaś włączył „Hymn” do „Myszeidy”, gdzie stanowi piątą... Więcej »

Komentarze (2)
Wynik działania 3 + 1 =
odp do ludź
2016-11-28 14:40:36
masz jeszcze 4 strony
ludź
2016-11-27 15:05:58
mało
Ostatnio komentowane
Ta książka jest wyjątkowa , przyjemnie się czyta to streszczenie
• 2024-11-11 09:32:23
na czym polegają te fundacje i stowarzyszenia? brakuje tu wyjaśnienia i jakiegoś przyk�...
• 2024-11-05 17:38:04
Głupota w tekście! Janusz i Agnieszka się nie związali, bo byli bardzo bliskim kuzynos...
• 2024-10-27 17:40:49
Super
• 2024-10-21 17:09:20
Bardzo trudne.
• 2024-10-21 13:31:17