Utwór powstał w roku 1774, po raz pierwszy został publicznie odczytany przez autora w trakcie jednego z czwartkowych obiadów u króla Stanisława Augusta. Poeta napisał go jako hymn dla Szkoły Rycerskiej. Później zaś włączył „Hymn” do „Myszeidy”, gdzie stanowi piątą oktawę IX pieśni.
Posługując się nazwą gatunkową (hymn) w tytule, Krasicki już na początku wprowadza podniosły nastrój. Tematem wiersza jest miłość ojczyzny, nazwana tu „świętą”, a więc godną najwyższego szacunku. Warto zauważyć, że utwór powstał w trudnym dla Polski okresie – już po konfederacji barskiej i po pierwszym rozbiorze. To dlatego tak duży nacisk położył poeta na potrzebę poświęcenia się obywateli. W tej sytuacji ojczyzna wymagała ofiar:
(…) Dla ciebie zjadłe smakują trucizny/ Dla ciebie więzy, pęta nie zelżywe./ Kształcisz kalectwo przez chwalebne blizny/ Gnieździsz w umyśle rozkosze prawdziwe (…).
Autor nie ma wątpliwości, że Polska na te poświęcenia zasługuje. Cierpienie poniesione w imię obrony kraju jest chwalebne, a nawet „rozkoszne”.
Utwór ma charakter apostroficzny, w całości stanowi bezpośredni zwrot do „miłości kochanej Ojczyzny”. W drugim wersie poeta podkreśla, że patriotyzm jest cechą ludzi prawych, stawia go w rzędzie najwyższych cnót. W ostatnich słowach pojawia się motyw śmierci za ojczyznę jako czynu chwalebnego. Ze słów pieśni wynika, iż żadne poświęcenie nie jest zbyt duże dla ratowania swojego kraju.
Podobnie jak cała „Myszeida”, utwór napisany jest jedenastozgłoskowcem, a ponieważ stanowi jedną z oktaw, składa się z ośmiu wersów. Ważnym zabiegiem stylistycznym są tu powtórzenia zwrotów „dla ciebie” i „byle”, które podkreślają deklaratywny charakter wypowiedzi i emocjonalne zaangażowanie wypowiadającego te słowa.
„Hymn do miłości ojczyzny” uważany jest za pierwszy polski utwór patriotyczny czasu rozbiorów. Pełnił wówczas rolę hymnu narodowego. Po raz pierwszy miłość do ojczyzny zostaje tu zestawiona z ofiarą i poświęceniem, później motyw ten zdominuje polską literaturę romantyczną.
Wiersz był poetyckim debiutem Krasickiego i przyniósł poecie zasłużoną sławę, doczekał się też licznych przekładów na języki obce.