Wstęp
Jedynie w Polsce – kraju podzielonym między trzech zaborców – pozytywizm rozwijał się jako nurt ideowy oraz zbiór tendencji w sztuce. Dokonania artystyczne rodzimych twórców były silnie uzależnione od sytuacji politycznej, przez co w dużej mierze musiały odpowiadać na potrzeby społeczne. Na ojczystym gruncie pojawiały się, rzecz jasna, najbardziej znaczące elementy europejskiej literatury i filozofii tego okresu, jednak trzeba uwzględnić specyficzny wydźwięk dzieł naszych autorów – wciąż nawiązujących do realiów życia pod zaborami.
Ramy pozytywizmu w Polsce są – jak większości epok – dosyć umowne. Za datę początkową uważa się rok 1864, czas klęski powstania styczniowego i ostatecznego odejścia od romantycznych ideałów. Bardziej problematyczne jest wyznaczenie końca tej epoki, gdyż w ostatnich latach XIX stulecia współistnieli i współtworzyli pozytywiści oraz przedstawiciele modernizmu. Jako umowną datę podaje się rok 1890.
Założenia pozytywizmu w literaturze
Przed artystami tworzącymi na terenach dawnej Polski w okresie pozytywizmu stawiano zadanie kształtowania odpowiednich postaw i nastrojów w społeczeństwie. Ich twórczość, była, obok publicystyki, jednym z najważniejszych